Modern devletlerin türlü uygulamalarını bir yasal zemine dayandırma kaygısı, onlardan biri olarak Türkiye’nin yer adlarını değiştirme çabasının, gerilimli bir sürece dönüşmesine neden olmuştu. Deneyimlere bakılırsa yer adlarını değiştirme politikasının hukuki-yasal dayanakları ancak uygulama içinde inşa edilmiş ve sistem yer adlarıyla adeta bir muharebeye girişmişti.

Bu alanda yapılan ilk düzenlemelerden birisi 1926’da çıkarılan Çift İsimle Anılan Vilayetlerin Tek İsimle Anılması yasasıydı. Bu çerçevede Canik/Samsun, Saruhan/Manisa, Kocaeli/İzmit, Menteş/Muğla, Bozok/Yozgat, İçel/Silifke, Görle/Görele, Enderin/Andırın gibi şehir isimleri değiştirilmişti. Ama tüm yer isimlerine müdahaleyi mümkün kılacak bir yasal düzenleme hâlâ yoktu. Böyle olduğu için yer değiştirme uygulamaları parçalı düzenlemelere göre yapılıyordu.

Yer adlarına merkezi ve ülke düzeyinde müdahale etme fikri 40’lı yıllarda yeniden gündeme geldiğinde, valiliklere gönderilen bir genelge ile yabancı dil-köklerden gelen yer adlarına dair dosyalar düzenlenerek İçişleri Bakanlığına gönderilmesi istenmişti. 1942’den itibaren illerden gelen dosyalar incelenmiş, ancak II. Dünya savaşının yarattığı kaotik ortam nedeniyle bu çalışmalar yine sistemin arzu ettiği hacim ve hızda ilerlememişti.

∗∗∗

1949’da çıkarılan 5442 sayılı İl İdaresi Kanunu ile yer adlarını değiştirme yetkisi İçişleri Bakanlığı’na........

© Birgün