Ulus’u yazmamak olmazdı diye düşünülemez elbette. Sonunda birini seçmek zorunda kalsam Ulus’u seçerdim doğal olarak. “Türkiye’nin kalbi Ankara, Türkiye’nin meydanı Taksim”diye yazdım, Ulus’a ne yazacaktım? Türkiye’nin avlusu olabilir mi? İktidar Millet Bahçesi yapıyor ya sağa sola, aslında Türkçesiyle Ulus Bahçesi ya da Türkiye’nin Bahçesi de sayılır Ulus. Kurtuluşun, kuruluşun bahçesi.

1923’e dek Taşhan Meydanı olarak anılıyor, meydan ne bilsin o yıl Cumhuriyetin kurulacağını, üstelik tam da çevresindeki kimi yapıların milletin meclisine çevrilip, 1923 Devrimi’nin de oralarda siyasal anlamına kavuşarak Cumhuriyet diye adlandırılacağını, kendi adının da Ulus olacağını? Şimdi Kurtuluş Savaşı Müzesi olan 1. Meclis ile Cumhuriyet Müzesi olan 2. Türkiye Büyük Millet Meclisi de onun bağrında kurulduğu için, adı da 1923’te “Hâkimiyet-i Milliye Meydanı” oldu. 24 Kasım 1927’de ünlü Zafer Anıtı meydana yerleştirilince “Millet Meydanı”, 1928’deki Harf Devriminden başlayarak da “Ulus Meydanı” oldu. 2023 sonunda gittiğimde hala Ulus Meydanı’ydı, şükürler olsun!

İstanbul’un aslında Avrupa yakası, tarihî yarımada ve Pera’yı da içermesi, bilhassa Galata olması gibi, Ankara da en çok Ulus’tur. Ulus bir Ankara Hükümeti, Ankara Cumhuriyeti gibidir, onun başkentidir. Kuşkusuz Cumhuriyeti kuranların ilk meclislerinin Ulus’ta olmasının, Kalesinden çarşılarına Ulus ve çevresinin “Engürü” ya da “Angara”yı temsil etmesinin de bunda büyük payı vardır. Ankara 13 Ekim 1923’te Başkent ilan edildiğinde, 20 bin nüfuslu küçücük bir kasabaydı! Hatta sevmeyenler için “büyük bir Asya köyü”nden başka bir şey değildi! 1. Ulusal Mimarlık Döneminde (1923-1930) bugün Cumhuriyet mirası olarak gördüğümüz pek çok yapı Ulus ve çevresinde yapıldı.

Zafer Anıtı ya da kısa adıyla “Heykel”, aslında Atatürk Heykeli 1927’de yapılır ve kamu nizamının temsilcisi olarak kentin merkezini de belirler, tıpkı ondan bir yıl sonra, 1928’de yapılan Taksim Cumhuriyet Anıtı gibi. Onda asker, sivil, halk ve Kurtuluş Savaşı’nda Türkiye’ye desteklerinden ötürü iki Sovyet generali de vardır. İki anıt birbirlerinin şahsında özgürlüğü ve cumhuriyeti selamlar gibi selam verirler birbirlerine.........

© Birgün