Bugün insanlık tarihinde kendi kendini yönetmek üzere ayağa kalkan emekçilerin devleti Paris Komünü’nün doğum günü. 72 gün süren komüne ilişkin bugüne dek çok sayıda çalışma yapıldı. Onlardan biri yaşamını Fransa ve Türkiye’de sürdüren araştırmacı yazar Celal Özkan’a ait. “Paris Komünü Günlüğü” kitabı Fransızca ve Türkçe dışında farklı dillere çevrildi. Paris Komünü’nün 150’nci yıldönümünde yayımlandı.

İLK SOSYALİST DEVLET

Bilindiği gibi 1871 yılında Fransa’nın Prusya karşısında yenilgisiyle sonuçlanan savaşın ardından ayaklanıp yönetimi ele geçiren devrimcilerin kurduğu Paris Komünü, kanlı bir biçimde bastırıldı. Ancak 18 Mart – 28 Mayıs tarihleri arasındaki dönemde yaşananlar sosyalizm ve halk iktidarı konusunda çok önemli deneyimler içerdiği için bu ilk sosyalist devletin devrimler tarihinde çok önemli bir yeri var.

Aslında Türkçe’de Komün ile ilgili daha önce yayınlanmış bir başka günlük daha var. “Paris Komünü Günleri“ başlığı altında dört yıl önce yayınlanmış olan bu eser, büyük Fransız yazar Viktor Hugo’ya ait. Kuşkusuz uzun bir sürgün döneminden sonra ülkesine dönen Hugo’nun o sürecin........

© Birgün