İş kanunlarını tek bir kanun altında birleştirme dayatması Ocak 2013’te hız kazandı. Sendikaların itirazlarına ve kaygılarına rağmen Cumhurbaşkanlığı Hukuk Politikaları Kurulunun (HPK) bu yöndeki dayatması sürüyor. Gerek yürütülüş yöntemi ve gerekse kapsamı açısından konunun asıl muhatabı olan sendikalarca eleştirilen ve mesafeli durulan “tek iş kanunu” ısrarı devam ediyor.

Nitekim Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) tarafından 6 Ocak 2024’te düzenlenen Ortak Paylaşım Forumu'nda konuşan Cumhurbaşkanı Erdoğan, HPK bünyesinde, çalışma hayatı mevzuatına ilişkin çalışma yapıldığını açıkladı ve "Mevzuatta dağınıklığın giderilmesine yönelik çalışma yapıyoruz. Türk İş Kanunu ile verimlilik artacak" dedi. Verimliliğim “tek iş kanunu” ile nasıl artacağı tam bir muamma!

Bu girişime farklı gerekçelerle de olsa işçi ve işveren taraflarının soğuk baktığı biliniyor. Çalışma hayatı ile kanunları izleme ve öneri hazırlama görevi olan ve İş Kanunu’nun ile kurulan Üçlü Danışma Kurulunda (ÜDK) yer alan üç işçi sendikaları konfederasyonu DİSK, TÜRK-İŞ ve HAK-İŞ ile Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) temsilcileri Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığında 10-11 Ocak 2024 tarihlerinde yapılan Teknik Komite toplantısında, farklı iş kanunlarının tek kanun altında birleştirmesine karşı olduklarını beyan ettiler.

Daha öncesinde de TÜRK-İŞ, çalışma mevzuatına ilişkin düzenlemelerin Hukuk Politikaları Kurulu (HPK) tarafından değil ÜDK tarafından hazırlanması gerektiğini Kurula yazıyla belirtmişti. Aynı şekilde DİSK de HPK’ye yazdığı yazıda konunun tartışma ve hazırlık zemininin HPK değil ÜDK olduğunu net bir şekilde belirtmişti.

Konunun asıl tarafı olan işçi ve işveren örgütlerinin itiraz ve tepkilerine rağmen 11 Ocak 2014’te yapılan HPK toplantısıyla ısrar mesajı verildi. HPK Başkanvekili Mehmet Uçum başkanlığında yapılan ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan ile Adalet Bakanı Yılmaz Tunç ile bürokratların davetli olduğu toplantıda 2019’da başlayan sürecin işletileceği ve yürütme içindeki çalışmalar tekamül ettikten sonra hazırlanacak taslağın TBMM’ye gönderileceği ve kamuoyuna sunulacağı ilan edildi. “Tek kanun” çalışmanın amacının mevzuat dağınıklığının giderilmesi, güncellenmesi ve yenilenmesi ile bir iş koduna ulaşılması olduğunu iddia ediliyor.

AMAÇ DAHA FAZLA ESNEKLİK

Bu çalışmanın amacının gerçekten “mevzuat dağınıklığının giderilmesi, güncellenmesi ve yenilenmesi” mi olduğu yoksa arka planda başka bir amacın olup olmadığı izaha muhtaç. Kamuoyuna yansıyan haberlerde çalışma mevzuatının tek çatı altında birleştirilmesinin işçi yararına olacağı iddiaları yer alıyor. Tek bir merkezden yapılmış “PR” çalışması izlenimi veren bu haberlerde yer alan iddiaların ne kadar doğru olduğu bilinmiyor.

“İş kanunu temelden değişiyor”, “32 milyon çalışanı ilgilendiriyor “gibi iddialarla kamuoyuna sunulan çalışma hayatıyla ilgili farklı kanunları Türk İş Kanunu adı altında birleştirme girişimi iş hukukunun daha da işçisizleşmesi ve esnekleşmesi dışında bir işe yarayacağını düşünmüyorum. “Tek iş kanunu” girişimi içerik açısından tartışmalı yürütülüş yöntemi açısından ise hukuki garabetlerle doludur. Kim hangi yetkiyle iş kanununu temelden değiştirmeye kalkıyor? Önce “tek iş kanunu” girişimin amacı ve esasına bakalım.

Bu kadar uzun süredir hazırlandığı iddia edilen ancak sosyal taraflara henüz sunulmayan tek iş kanunu taslağının içeriğinde ne var bilmiyoruz. Ülkemizin uzun on yıllara dayalı iş mevzuatı hazırlama teamüllerini, bu yöndeki uluslararası standartları ve kanuni düzenlemeleri hiçe sayarak danışsal bir idari birim tarafından hazırlanan ve çalışan herkesi bir şekilde ilgilendiren politika belgesinin içeriği meçhül.

İş mevzuatının tek iş kodu çatısı altında bir arada olduğu örnekler dünyada var. Fransız İş Kodu bunların en bilinenidir. Elbette teknik olarak iş kanunlarının tek bir çatı altında birleştirilmesi mümkündür. Ancak şeytan........

© Birgün