Kur’an’ın anlam dünyasında, hayatı Allah için yaşama bilinci olarak tanımlanan “ibadet” kavramının bireysel ve toplumsal plandaki açılımı; insanın bütün bir yaşam boyu sürdürmesi gereken “yeryüzünü/hayatı ıslah çabası”dır.

“İbadet” Türkçe’ye “kulluk” olarak tercüme edilmiştir. Ancak, burada “kulluk” sözcüğünün “kölelik” anlamı değil; “itaat ve gönüllü hizmet” anlamı esas alınmalıdır.

Çünkü kölelik, bir kişiyi veya bir topluluğu zulümle, baskı ile karşılıksız hizmete zorlamak, yani maddi manevi sömürüye maruz bırakmak iken; sözlük anlamı ile “ibadet” ise insanların gönüllü bir şekilde ve yüksek amaçlar doğrultusunda hizmete ve yardıma hazır olması demektir.

İslami düşünce sistematiği içerisinde oldukça merkezî bir yer işgal eden “ibadet” kavramı zamanla Kur’an’daki bu dinamik özünü büyük oranda kaybetmiş; bu kavram anlamca bütün bir hayatı kuşatan hizmet ve yardım duygusunun dışına çıkartılarak, belirli vakitlerde yerine getirilmesi gereken şekilsel davranışlar ve cansız ritüeller düzeyine indirgenmiştir.

Buradan çıkan sonuç şudur: İslam dininin tek resmî kaynağı olan Kur’an’a göre “abid” (Allah’a yardım ve hizmet eden insan) olmanın yolu, salih amelden (iyi iyi işler yapma) ve yeryüzünü/hayatı ıslah çabasındaki ciddiyet ve kararlılıktan geçmektedir.

Yani, Allah’a ibadet etmek demek çokça namaz kılıp oruç tutmak, hacca gidip zekat vermek ve birtakım dinî emirleri şekil planında eksiksiz yerine getirmek değil;........

© Aydınlık