Yaşlılık zor ama hâlâ verimkâr olunabilir — yeter ki insan “havluyu erken atmasın” ve hayatın ringinde kalmaya devam etsin.

Urla’da böyle bir adam vardır: Orhan Amca.

Seksenini geçmiş olmasına rağmen hâlâ çevik, hâlâ meraklı, hâlâ dost çevrelerinin aranan ismidir.

Kendini eve kapatmak yerine, sokakların, sohbetlerin ve anıların içinde yaşamayı seçmiştir.

Urla’nın taş sokaklarında, hâlâ onun adıyla anılan küçük bir bakkal bulunur.

Kim Urla’da büyümüşse, mutlaka oraya uğramıştır.

Bir ekmek, iki gazoz, ardından küçük bir sohbet…

Mahallenin yaşlılarına veresiye defteri açık tutar, çocukların eline gizlice birer şeker sıkıştırırdı.

O yüzden Urla’da onu tanımayan, hatırlamayan yoktur.

Geçenlerde zeytinyağı hasadımız sırasında yine uğradı Habibe Hanım Çiftliği’ne — bu kez yanında kızı Behiye ile birlikte.

Behiye, babasının yanında neşeli ama aynı zamanda koruyucu.

Onu dinlerken sözünü bölmüyor, her cümlesine dikkat kesiliyordu.

O an fark ettim: Aralarındaki o sessiz bağlılık, yılların sabrıyla örülmüş bir sevgiydi.

Behiye için babası sadece bir hatıra değil, Urla’nın yaşayan belleğiydi.

Sohbet zeytinden açıldı ama kısa sürede dönüp dolaşıp tütün zamanına geldi.

“Zeytin kadar değerliydi tütün,” dedi Orhan Amca, derin bir iç çekerek.

“Kimse kalmadı onu eken, dizen, kurutan…”

Ve bir anda, yıllar öncesine, Necati Cumalı’nın “Tütün Zamanı” romanına gittik.

Necati Cumalı da Orhan Amca gibi Urlalı, göçmen bir ailenin çocuğuydu.

1916’da Yunanistan’ın Florina kentinde doğmuş, mübadeleyle ailesiyle birlikte Urla’ya yerleşmişti.

Edebiyatında hep o göçün, toprağa yeniden tutunmanın, emeğin ve alın terinin izleri vardır.

“Tütün Zamanı”, sadece bir roman değil; Ege’nin üretim kültürüne yazılmış bir ağıttır.

Cumalı, “Susuz Yaz”da suya, “Ay Büyürken Uyuyamam”da insanın vicdanına, “Tütün Zamanı”nda ise emeğe, dayanışmaya, toprağa ses verir.

2001’de İstanbul’da vefat ettiğinde, ardında Ege’nin alın teriyle yoğrulmuş bir edebiyat mirası bıraktı.

Romanın kahramanları — Ali, Zeliha, İsmail Ağa — aslında binlerce Ege köylüsünün temsilcileriydi.

Tütün, onların geçim umudu, aşkı, kimliği, onuruydu.

O........

© 10 Haber