Kariyer, birçok “efsunlu” anlamı olduğu düşünülen kelime gibi Türkçe’ye Fransızca’dan girmiştir.
Latince “at arabası” demek olan “chariot” kelimesi, önce “carrus”a dönüşmüş ve diğer Avrupa
dillerinde “career” olarak yer almıştır. Türkçe’ye tam karşılığı “ekmek teknesi” olarak çevirebiliriz.
Yâni insanın geçimini sağlayan araç. Biraz daha ileri götürürsek “meslek” olarak tercüme edebiliriz ve
Türkçe’de kullandığımız “kariyer” kelimesinin eş anlamlısına ulaşırız.
Kariyer’in anahtar kelime olma özelliğine gelince, artık bir insanın “kariyer plânı” daha doğmadan
yapılıyor. Bir anne-baba, çocuk sâhibi olmayı düşündüklerinde, dünyâya getirecekleri çocuğun yaşam
şartlarını, eğitimini, okuyacağı okulu, okulun masraflarını, seçeceği (yâni çocuklarının yapmasını
istedikleri) işi plânlıyorlar.
Kariyer kelimesini eşanlamlısı olan “meslek” üzerinden düşünürsek, hiç de yabancı olmadığımız bir
kültürel özellikle karşılaşıyoruz. İnsanın maddî ihtiyaçlarının temini için kazanması gereken gelirin yanı
sıra, o kişiyi mânevî olarak geliştirecek süreci de (seyr-i sulûk) kapsayan “meslek” kavramı, tam
anlamıyla bir anahtar kelimedir. Meslek ve sulûk kelimelerinin aynı kökten gelmesi, Türk-İslâm
kültüründe mesleğe verilen önemi göstermektedir. Kişi, kendini yaptığı meslek ile ifâde eder,
geliştirir. Günümüzün en büyük sorunu olan “yaptığı işten memnun olmamak ama parası için
yapmak” gibi bir sorun “meslek” için söz konusu değildir. Meslek, sadece bir iş değil aynı zamanda
kişinin maddî ve mânevî dünyasına karşılık gelen bir kimliktir.
Ama maalesef kariyer, şişeden çıkan bir cin hâline gelmiştir. Eskiden çocuklara sorulan “büyüyünce ne
olacaksın?” sorusuna artık cevap vermek ne çocuk için ne de ebeveynler için hiç de kolay değildir.
Yapay zekânın akıllara durgunluk veren hızı, daha yirmi yıl önce ortaya çıkan iş alanlarını bile ortadan
kaldırırken, insanlar on beş, yirmi sene okuyup sâhip olmayı düşündükleri kariyer konusunda
kararsızlık yaşamakta ve ümitsizliğe düşmektedir. Kısacası günümüz insanı kariyer konusunda önünü
görememekte, onca seçeneğe rağmen plân yapamamakta ve sel suyuna kapılmış gibi, kendisine
sunulan her imkânı(!) değerlendirme telâşı yaşamaktadır.

Kariyerin hayâtımızda bu kadar öncelikli bir yer tutması, gerçekliğin sorgulandığı (post-truth/gerçeklik
sonrası) çağımızda, birkaç gün popüler olup unutulan şarkılar veya eskimese de bir sene sonra
giyilemeyen kıyâfetler gibi, kariyer plânı yapmak da bir “sorun” hâline gelmiştir. Bir konu, sorun
hâline gelince de, kendi........

© Yeni Birlik