Yeni Akademik yıl başlarken genelde bir durum analiz yaparım. Üniversitelerin sorunları altyapı, akademik, yönetsel ve eğitim sorunları artıyor. Bu yıl bilinen sorunlara değil, çağın önümüze koyduğu zorunlu paradigma değişimi konusu olan üniversite ve akademisyenlerin teknolojinin zorunlu olarak ortaya koyduğu yeni eğitim konusu. Aslı Tunç’un Medyascope. TV’deki ‘Yeni akademik yıla başlarken: Bir hocanın kendine notları’ başlıklı yazısını (https://medyascope.tv/2025/09/28/asli-tunc-yazdi-yeni-akademik-yila-baslarken-bir-hocanin-kendine-notlari/) okuyunca geçmiş yıllarda yaptığım gibi üniversitelerin devasa sorunlarını sırlamak yerine, çoğunluğu yıllarca üniversite hayali ile gece gündüz test çözerek kendine gelecek-iş kapısı olarak gördükleri üniversite ortamına ayak basan öğrencilerimiz için üniversitenin liseden farkını ve öğretim üyesi ile öğretmenin farkını anlatmanın daha yararlı olacağını düşündüm. Edindiğim tecrübe yeni öğrenciler lisedeki gibi hocaların ders işlemesini bekliyor. Yıllar öncesinden üniversiteye yeni başlayan öğrenciler için yazdığım “üniversite başlayan gençler nasıl başlamalılar” yazımı internet ortamında bulabilirsiniz. Ancak son birkaç yıldır hepimizin yaşamına ve işine akılı makinler, yapay zekâ, makine öğrenmesi ve ChatGPT aniden hepimizin yaşamına her alanda girdi. Artık “Google babaya” danışan yok. ChatGPT ile olmadığı gibi, onsuzda olmuyor.

Çağın önümüze koyduğu teknolojik gelişmeler gereği olarak insanlar insanları harfli tanımlamalar ile kuşaklar farklılığı olarak ayırıyorlar. Çok fazla katılmadığım y, x, z, kuşağı gibi kavramlarından çok insanın doğasının ve beklentisinin ayını oluğuna, ancak zaman içinde gelişen teknolojik kolaylıkların insan sunduğu yeni ortama erken uyum sağlayan veya sağlayamayan olarak tanımlayanlardanım. Genelde her gelişim evresinde bir yere ulaşma ve iş tutma becerilerinin değiştiğini ve farklılaştığını düşünüyor ve gözlemliyorum. Hedef koyma, hedefe ulaşmada uygulanan teknikler ile kişinin kendi hayatta hazırlama veya birlikte hazırlanması durumları çağsal farklılık yaratıyor olabilir görüşüne sahibim.

Lise ve Üniversite Farkı Nedir?

Her dersin ilk haftasından öğrenciler ile tanışmada heyecanlı, meraklı, endişeli farklı kaygıları olan öğrencilerin genel durumlarına göre bir iki öneride bulunurum. Hoca olarak yeni yüzler ile karşılaşmak bizde de duruma uygun yeni heyecan oluşmuyor değil. Az da olsa potansiyeller beli olur. Genelde kişilerin sorumluluklarının farkında olup olmadığını ölçmeye çalışırım. Ortalama dikkat süresinin 8 saniye indiği, gece geç vakitlere kadar uyuyamayan, gündüz derse uykusuz ve yorgun gelen, ancak akılı cep telefonlarının elinden düşürmeyen, kalemsiz ve deftersiz öğrencilere nasıl bir ders anlatılır konusu hep analiz ettim. Bazen hoca olmanın verdiği sorumluluk öğrencileri ciddiyete davam ettiğim olmaktadır. Bu çağın gençlerinin zorlamaya gelmediklerini görüyoruz. Buna rağmen nitelikli eğim almak üzere üniversiteye bile isteyerek tercihen gelen gençlere nasıl bir yöntem ile zihinlerde yeni pencere açacak farkındalık yaratabilirim? soruma halen tam karşılık bulduğumu söyleyemem.

Lisede belirli bir müfredata göre her okulda herkes ayını dersi programa göre verilir. Tabii lisede de hocanın anlatımı öğrenciyi derse konsantre etme ve onlarda bazı önemli konuları kazandırması önemli. Ancak üniversitede dersler adları da aynı olsa, hocaların araştırma konuları ile edindiği bilgilerini aktarım yöntemleri farklı olmaktadır. Yetkin hocalar, öğrencinin sanal dünyada internet ortamında öğrenmediği yeni bir bakış açısı, yaratıcılığı geliştirme, ilham verme gibi yeni bir entelektüel yolculuk için yeni pencerelerin varlığını kendilerine kazandıracakları konusunda farkındalık yaratmak zorundalar.

Lisedeki bilgi aktarımından çok üniversite bilinmeyeni araştırı ve ürettiği bilgiyi tartıştırır. Kişinin sistematik düşünme ve bilgiye ulaşma özelliği kazandıran özerk ortamlarıdır. Üniversitenler arasındaki farklardan biri de üniversitelerdeki sahip oluğu evrensel düzeyde nitelikli bilim insanı gücü sahip olup olma(ma)larıdır. Üniversitede sunulan ortam kadar, belki de daha fazlası öğretim üyesi olarak sizin öğrendiğinizden daha fazla ne sunabilir arayışı içinde olmasıdır. Ancak şunu biliyorum; üniversiteden çoğu zaman ek ders, çoğu zaman hoca olmadığı için........

© Turkish Forum