HAHAM REJİMİ VE SINAVI:
Kâğıttan Kaplan mı, Dirençli Bir Teokrasi mi?
İsrail’in kurumsal mimarisi, giderek daha yüksek sesle “Haham Rejimi” diye niteleniyor. Halakha-temelli yasaların kamusal alana sirayet etmesiyle oluşan bu düzen, “seçilmişlik” iddiasını merkeze koyarken evrensel merhameti değil, hiyerarşik üstünlüğü meşrulaştırıyor. Son haftalarda İran’la tırmanan doğrudan çatışma, rejimin hem askerî dayanıklılığını hem de toplumsal mukavemetini yeniden gündeme taşıdı. Peki İsrail gerçekten bir “kâğıttan kaplan” mı, yoksa sürekli yenilenen dış destekleri sayesinde ayakta kalabilen dirençli bir teokrasi mi?
Dışa bağımlı güvenlik doktrini
13 Haziran’dan bu yana süren “İsrail-İran düellosunda, Tel Aviv’i ayakta tutan kalkanın millî kabiliyetlerden çok bölgesel koalisyona dayandığı görülüyor. İran’ın balistik füze ve dron yağmuruna karşı ABD, İngiltere, Fransa ile Suudi Arabistan ve Ürdün’ün Hava Kuvvetleri aktif görev alıyor; Ürdün hava sahasını anlık aç-kapa hamleleriyle yönlendirirken Körfez radarları menzili paylaşıyor. İsrail istihbarat-hava savunma zincirinin bu çok-uluslu bileşeni, başkentten yükselen “daha fazlasını istiyoruz” sesini bastırmaya yetmiyor; hükümet, kaprisli bir tarzda müttefiklerinden ek Patriot bataryaları ve yakıt ikmali talep ediyor.
“En güvenli devlet” söyleminin çözülen zemini
Sistemin propaganda ayağı “En güvenli yurt burasıdır” vaadini tekrarlarken, vatandaşlar arka arkaya sirenler eşliğinde sığınaklara iniyor. 2024’te 60 bini aşkın İsrailli kalıcı olarak ülkeyi terk etti; 2025 baharında yapılan anketler, halkın @’ının “fırsat bulsam giderim” dediğini gösterdi. Bu göç dalgası, Gazze’deki “Aksa Tufanı” sonrasına dair iddia edilen 450 binlik kopuş rakamından az olsa da trendi tersine çevirmeye yetmiyor. Beyin göçünün tıp ve teknoloji sektörlerinde yarattığı boşluk, ordunun da personel krizine dönüşüyor; hükümet, mayıs sonunda 450 bin yedek askeri üç ay içinde yeniden silah altına alma kararı aldı. Yani “göç ile seferberlik” ikilemi, rejimin demografik omurgasında derin........
© Tigris Haber
