İDEOLOJİLERİN TUTUCULUĞU VE AYDINLAR
Eski bir arkadaşımla yemek yiyip sohbet ederken arkadaşım: “Sende eskiden de edebiyat, tarih, felsefe sevgisi vardı.
Bunlara artı olarak teoloji ve matematiği de ekledin. O nedenle heyben dolu, yazılarında bunları işliyorsun, güzel de oluyor, yazıların ilgi görüp okunuyor; ne olursun duruşunu ve yazı üslubunu, dilini bozma, ideolojik kalıplara da girme, şimdiki gibi kendin ol; bu toplumun senin gibi bireysel, özgün yazan düşünür ve yazarlara ihtiyacı var, sakın tembellik yapayım, sıkıldım diye yazmayı bırakma, yazmaya mutlaka devam etmelisin,” diye samimi duygularını dile getirdi.
Gülerek “Tamam” dedim.
Şimdilik yazmaya devam ediyorum.
Bu yazımda ideolojiler, ideolojilerin tutuculuğu ve aydınlar üzerinde durmak istiyorum. “İdeolojiler hem bireysel düşünceyi hem de toplumsal yapıyı etkileyen güçlü fikir sistemleridir.” (ChatGPT)
Demek ki ideoloji fikirden kaynaklanıyor. İde zaten fikir demek. İdeoloji fikirle, sözle ilgili olan.
Peki, katı ideolojiye karşı olmak fikirlere karşı olmayı mı gerektirir?
Hayır.
Peki, katı ideolojik kalıplar demekle ne kast ediliyor? Bunu biraz açalım.
İnsanız.
Tamam.
Beynimiz, aklımız, zihnimiz var.
Tamam.
Düşünüyoruz, doğru veya yanlış fikirler üretiyoruz, tamam.
Bunların hepsi insan olmanın gerekleri.
Peki sorun ne?
Sorun insanların fikirleri dogmatik, değişmez hale getirmesinde, onları değişmez ve mutlak doğru olarak almasında. Oysa doğada nesneler nasıl değişim gösteriyorsa; fikir, inanç, sosyal, siyasal olaylarda değişim ve dönüşüm gösterirler.
İnsanlar bu doğallığı kabullenemiyor, bu konuda bağnaz, tutucu oluyorlar.
Konuyu biraz daha açalım.
Tüm inançlar insan aklının ürünüdür. Yani sonuçta inanç insanların (o inanca inanların) fikri ve vicdani (gönülden) bağlılığıdır.
Bunda bir sorun yok.
Ancak bir inancın diğer tüm inançlardan daha “üstün” ve daha “iyi” olduğunu söyleyip diğer inançlar üzerinde baskı kuruluyor ve şiddet uygulanıyorsa burada katı bir dinsel ideolojik dayatma vardır, fikir ve inanç özgürlüğü yoktur.
Buna karşı olmak insani bir........





















Toi Staff
Gideon Levy
Tarik Cyril Amar
Stefano Lusa
Mort Laitner
Sabine Sterk
Robert Sarner
Andrew Silow-Carroll
Constantin Von Hoffmeister
Ellen Ginsberg Simon
Mark Travers Ph.d