Diğer

13 Haziran 2025

Madleen gemisi

İsrail, Gazze ablukasını kırmayı ve insancıl yardım götürmeyi amaçlayan İngiliz bandıralı Madleen yelkenlisine Gazze kıyı şeridine 185 km uzakta yani açık denizlerde müdahale etti. Aralarında iki Türk’ün, İsveçli aktivist Greta Thunberg’in de bulunduğu 12 kişi önce alıkonuldu, cezaevine gönderildiler. Daha sonra ülkelerine iade edildiler.

Bütün bu olaylar uluslararası hukuk bakımından yeni sorunlar ortaya çıkardı. Bu sorunları sırasıyla ele alalım. Gemiye yapılan müdahaleyi değerlendirmek için önce ablukanın uluslararası hukuka uygunluğunu incelemek gerekir. İsrail’in Gazze’de uyguladığı abluka uluslararası hukuka uygun mudur?

Hamas’ın 7 Ekim 2023’teki saldırısından sonra İsrail 9 Ekim’de Gazze’de uyguladığı ablukayı daha da yoğunlaştırdı. “Total bir abluka” ilan ederek Gazze’ye yiyecek, su, ilaç, yakıt girmesini yasakladı. Zaman zaman bu mutlak yasağı gevşetip Gazze’ye sınırlı ölçüde insancıl yardım yapılmasına izin verse de, bu yardımlar sivil halkın içinde bulunduğu açlık tehlikesini ortadan kaldırmadı. 2 Mart 2025’te İsrail Gazze’ye her türlü yardım malzemesinin girmesini yasakladı.

Uluslararası hukuk gereğince bir savaş durumunda savaşan taraflardan biri öbürünü ablukaya alabilir. Bu ablukayı açık denizlerde de uygulayabilir. Ancak abluka sivil halka büyük bir zarar veriyorsa, sivil halkı açlığa mahkûm etmek gibi, o zaman abluka meşruiyetini kaybeder, hukuka aykırı olur. Sivil halkı açlığa mahkûm etmek, yaşam koşullarını ağırlaştırmak ise soykırım suçunun oluşmasına yol açabilir.

Uluslararası Adalet Divanı, B.M. Genel Kurulu’nun kararı uyarınca 26 Ocak 2024 tarihinde aldığı geçici önlem kararında İsrail’in Gazze’yi işgale son vermesini öngörmekte. İsrail’in Gazze’de yaşayan Filistinlilerin olumsuz yaşam koşullarını düzeltmek için gönderilen insancıl yardımın ulaştırılmasını sağlayacak önlemleri almasını istemekte. Ayrıca savaşta sivillerin korunmasına ilişkin 4. Cenevre Sözleşmesi’nin 154. Maddesinin Gazze’deki İsrail işgaline uygulanacağı belirtilmekte. 154. Madde 1899 tarihli savaş kurallarını düzenleyen Lahey Sözleşmesi’ne atıf yapıyor ve sivil........

© T24