Diğer

T24 Haftalık Yazarı

20 Nisan 2025

Son bir haftaya Türkiye’de liselerde yaşanan protesto gösterileri damga vurdu desek yanılmayız sanırım. Sadece Ankara, İstanbul, İzmir gibi büyük iller değil, Elâzığ, Çanakkale gibi illerde de öğrenciler, okullarındaki öğretmenlerin bir kısmının norm fazlası statüsüne geçirilmesini protesto ettiler.

Peki lise çağındaki gençler ve elbette onların aileleri içinde bulundukları eğitim sistemi hakkında neler düşünüyor? Ülkedeki lise eğitimine dair ne gibi sorunlar görüyorlar? Bu hafta bunlardan bahsetmek istiyorum.

Araştırdığım kadarıyla özel olarak liseleri odak alan çalışma sayısı çok fazla değil. Ancak gençlik çalışmaları ya da eğitim sistemine dair çalışmaların ilgi grupları içerisinde liseli gençlere ve dolaylı yoldan ailelerine ulaşmak mümkün. Keza kimi akademik araştırmalar da bu konuya odaklanmış durumda. Fakat bunların bir kısmı güncel zamanlara ait veriler değil. Ancak araştırma tarihlerinden bugüne anlamlı bir uygulama adımı atılmadığı için de bu sonuçların çok fazla değiştiğini varsaymak da güç. Dolayısıyla bu yazı, pek çok çalışmanın rafine edilmiş kısa bir özeti mahiyetinde olacak.

İlk önce uluslararası verilerle başlayalım. Eğitim alanındaki en popüler veri, OECD’nin belirli aralıklarla düzenlediği PISA araştırmasına ait. 15 yaşındaki öğrencilerin matematik, okuma becerileri ve fen alanlarındaki bilgi ve becerilerini değerlendiren bu araştırma, aslında tam da bizim hedef grubumuzu içine almakta. Bu araştırmanın son yayımlandığı tarih olan 2022 yılı sonuçlarına göre Türkiye’deki öğrenciler matematik, okuma becerileri ve fen alanlarında OECD ortalamasının altında yer alıyor.

Yine iki PISA verisi (2018 ve 2022) bize gösteriyor ki Türkiye’de 15 yaşındaki öğrencilerin matematik puanları bu 4 sene içinde anlamlı bir değişim göstermezken, okuma puanlarının 2022’de, 2018’e kıyasla düştüğü görülmüş. Dolayısıyla mevcut sistemin etkin olmadığını söylemek mümkün. O nedenle sonda söylenileni başta söylemekte fayda var belki de. Türkiye’de pek çok araştırma liseli gençlerin ve ailelerinin ki çoğu araştırma sonucu maalesef ailelere odaklanmış vaziyette, içinde bulundukları eğitim sistemi ve eğitim kalitesine yönelik çok ciddi oranlarda şüpheleri ve memnuniyetsizlikleri var. Türkiye Raporu’nun Ekim 2017’deki bir araştırması 18-24 yaş aralığındaki katılımcıların yüzde 80’inin eğitim sisteminden hiç memnun olmadığını ortaya koyuyor. Keza yine aynı araştırmada okul çağında çocuğu olan velilerin yaklaşık yüzde 70’i eğitim sisteminden memnun olmadığını dile getirmiş. Bir başka kamuoyu araştırma şirketi olan KONDA’da “Eğitim Sisteminin Yapısı ve Beklentiler” başlıklı Kasım 2017 tarihli raporunda yapmış olduğu eğitime dair memnuniyetin azaldığını gözlemlediğini belirtmiş. Tabii bu memnuniyet algısının sınıfsal olduğunu da belirtmek gerekiyor. Çocukları özel okula giden hanelerin, devlet okuluna giden hanelere göre eğitim sisteminden daha memnun........

© T24