Diğer

T24 Haftalık Yazarı

21 Eylül 2025

Uzun süreli ahenksizlik insanı çileden çıkartabilir

Sevgili okur! Ne tarz müzik dinlersiniz? Caz? Alaturka? Arabesk? Türkü? Klasik? Rock? Pop? Etnik? Diğer?

Tüm bu müzik türlerinin, dahası, radyoyu, televizyonu, interneti açtığınızda karşınıza çıkabilecek binbir müzik türünün yüzde 95'inin ortak yanı nedir, bilir misiniz?

Ahenk!

Aralarındaki tüm farklılıklara rağmen, bunların hepsi ahenkli müziklerdir. Bu nedenle hepsinin milyonlarca dinleyicisi, seveni vardır.

Ahenksiz müzik nadir bulunur. 20. yüzyılın başlarında icat edilmiştir, Klasik Müzik çevrelerinde adına "atonal müzik" denmiştir ve hiç bir zaman geniş kitlelerce benimsenmemiştir. Bir dönem "entelektüel" çevrelerde moda olmuşsa da bu çevre pek büyüyememiştir. Bunun sebebi, bu insanların sahip oldukları "zevk"in çok az insanın anlayabileceği kadar rafine olması değil, doğaya ters olmasıdır. Açıklayacağım...

Önce müzikte ahenk nedir, nasıl tespit edilir, ahenk algımızı yönlendiren fizik yasaları nelerdir, bunlara dalalım.

Size herhangi bir bilgi sunmadan önce bir kaç müzik parçası dinleteceğim. Lütfen linklere tıklayıp kulak verin*. Baştan sona dinlemeniz gerekmez. Her birini birer dakika dinleyip geçebilirsiniz. Bunların hepsi farklı müzik türleri. Bazıları sevdiğiniz türler olduğu için hoşunuza gidebilir, bazıları sevmediğiniz türler olduğu için hoşunuza gitmeyebilir. Ancak kendi zevkinizi bir kenara bırakarak şuna odaklanmanızı rica ediyorum: Bu örneklerden hangisinde ahenk yok? İçlerinden iki veya üç tanesi size belli oranlarda "ahenksiz" gelirse içlerinden en ahenksiz olanını seçin. Hangisi kulağınızı daha çok rahatsız ediyor? Sizce neden olabilir?

1- Ace of Base - Happy Nation

2- Ağız Kopuzu (doğaçlama)

3- Amjad Ali Khan - Yağmur Ragası

4- Arnold Schönberg - Peripetie

5- Bill Evans - Waltz for Debby

6- Duman - Aman Aman

7- Edvard Grieg - Keman ve Piyano için Sonat No. 3. Op. 45, 2. bölüm

8- Gamelan, Endenozya

9- Kantemiroğlu - Hüseyni Peşrev

10- Maya Tapınak Flütü (doğaçlama)

11- Necil Kazım Akses - Dağlar

12- Wolfgang Amadeus Mozart - Klarnet Konçertosu

Hangisini seçtiniz? Doğru cevap yazının sonunda;)

Burada bir parantez açmam gerekiyor. Ahenk göreceli bir şeydir. Hiç bir müzik yüzde 100 ahenkten yoksun olamaz. Ancak yüzde 100 ahenkten yüzde 0.00001 ahenk oranına doğru -aslında sonsuza doğru- giden müzik örnekleri vardır. "Ahenkten yoksun" derken genel anlamda, kulağı rahatsız edecek kadar az ahenk var, demek istiyorum. Yoksa, bütünüyle ahenkten yoksun bir müzik yaratmak teknik olarak çok zor, belki de imkansızdır.

Ahenk, birden fazla sesin (en az iki) aynı anda tınlaması sonucu duyduğumuz ses kombinasyonlarının üzerimizde bıraktığı etkidir. İki sesin bir arada tınlamasına biz müzisyenler "aralık" deriz. Üç veya daha fazla ses (her biri farklı nota olduğunda) ise "akor" oluşur.

Aralıklar, iki sesin arasındaki mesafe ölçülerek........

© T24