ABD'nin AI Donanımına Yerleştirdiği İzleme Sistemleri ve Yeni Jeoteknolojik Dönem

ABD'nin, Nvidia ve AMD tarafından üretilen yapay zekâ (AI) Mikroçiplerinin yasa dışı yollarla Çin'e ulaştırılmasını önlemek amacıyla, bu çiplere ve onları içeren sunuculara gizli konum izleme cihazları yerleştirdiği ortaya çıktı. Reuters’ın 13 Ağustos 2025 tarihli özel haberine göre, bu takip cihazları yalnızca sevkiyat kutularına değil, doğrudan mikroişlemcilerin içine kadar entegre edilmiş durumda. Bu gelişme, donanım güvenliğinin, tedarik zinciri yönetiminin ve uluslararası teknoloji politikalarının kesişim noktasında kritik bir kırılmaya işaret ediyor.

Yani sadece ambalaj kutusuna değil, “Mikroçiplerin” içerisinde gömülü olarak konulmuş. Yani bir çeşit vaktini zamanını bekleyen saatli bomba… Peki, bu yeni mi? Tatbiki değil. 1989 yılında Amerikan Kongresi’nde bir senatör konuşma yapıyor. Konuşmasında; “biz başka ülkelere sattığımız cihaz ve sistemlere bir aparat koyalım ki bize karşı ya da bizim istemediğimiz yerlerde kullanmasınlar” diyor. Özellikle Amerikan derin devlet yetkililerinden büyük tepki alıyor. İki gün sonra odasına bir NSA’den ekip geliyor. Senatörü aydınlatıyorlar. Bunlar “ulu orta konuşulmaz kapalı oturumlarda konuşun” talimatı veriliyor. Yine Amerikan menşeli bir teknoloji firması 2020 yılında bir kamu kurumuna mektup yazıyor. Bizden aldığınız cihazları “bize verdiğiniz Son Kullanıcı Belgesinde belirtilen yer ve amaçta kullandığınız şüpheleri var. Bilabedel gelip cihazları yerinde görmek istiyoruz” diye… Oysaki o cihazlar kurumun kapalı ağında çalışıyordu…

Yeni Nesil Gözetim ve Casusluk

Dijital çağda izleme sistemleri artık yalnızca yazılım tabanlı çözümlerle sınırlı değil. Donanım seviyesine inen yeni nesil gözetim mekanizmaları, yalnızca bilgi toplamakla kalmıyor, aynı zamanda donanımın ömrü boyunca kim tarafından, nerede ve ne amaçla kullanıldığını da analiz edebiliyor.

ABD’nin bu yöndeki uygulaması, yalnızca teknolojik değil; aynı zamanda stratejik, jeopolitik ve etik açıdan da tartışma yaratacak nitelikte. İleri düzey........

© Stratejik Düşünce Enstitüsü