2022 Şubat ayında başlayan Rusya- Ukrayna savaşı pandemiden hasar almış ekonomisini düzeltmek üzere olan Rusya için son derece yıkıcı sonuçlar doğurmuştur. Doğrudan savaş maliyetlerine ilaveten Rusya’ya uygulanan yaptırımlar, Rusya’nın enerji sektörüne önemli bir darbe vurmuş, özellikle 2023’te petrol ve gaz gelirlerini $-40 oranında düşürmüştür. Fiyat tavanları, ithalat yasakları ve finansal kısıtlamalar, Rusya’nın savaş finansmanını zorlaştırmıştır.

Savaşın ilk günlerinde Rus rublesi dolar karşısında yaklaşık yüzde 30 değer kaybederken, Rusya Merkez Bankası politika faiz oranını yüzde 9,5'ten yüzde 20'ye çıkardı.

Rusya Merkez Bankasına ait yaklaşık 650 milyar dolarlık rezervin, Batılı ülkelerde bulunan 300 milyar dolarlık kısmı donduruldu, Rusya'nın en büyük bankaları da uluslararası ödeme sistemi SWIFT'ten çıkarıldı, dolar ve avroyla işlem yapmaları yasaklandı.

Ülkede faaliyet gösteren McDonalds, IKEA, Coca-Cola, Mercedes ve Apple gibi yüzlerce Batılı şirket faaliyetlerini sonlandırırken, Batılı ülkelerden Rusya'ya başta teknoloji ve havacılık olmak üzere çok sayıda sektörden ihracat ve sevkiyat durduruldu.

Batılı ülkeler, Rusya'dan başta petrol ve doğal gaz olmak üzere enerji ithalatını da durdurmak veya azaltmak için adımlar attı. Kuzey Akım 1 ve Kuzey Akım 2 boru hatları sabotaja uğradı ve G7 ülkeleri, Rus petrolüne yönelik varil başına 60 dolar seviyesinde tavan fiyat uygulamaya başladı.

Savaş Bütçesi

Rusya'nın Ukrayna'daki savaş çabalarını sürdürmesi için hayati önem taşıyan yüksek asker alım primleri, ülke ekonomisine büyük yük getiriyor. Yaklaşık üç buçuk yıl önce, geçen Temmuz ayında Ukrayna'ya gerçekleştirdiği tam kapsamlı savaştan bu yana askeri varlığını sürdürebilmek için Putin, askerler için standart askerlik ikramiyesini 195.000 rubleden (1.848 £) 400.000 rubleye (3.791 £) çıkaran bir kararname imzalamak zorunda kaldı. Bu, Rusya'nın ortalama aylık ücretinin neredeyse beş katı. Ancak Savaş Çalışmaları Enstitüsü'nün yakın tarihli bir raporu, böylesine yüksek bir askerlik ikramiyesinin Rusya ekonomisine büyük bir yük getirdiğini ortaya koydu.

ISW analistleri, Rusya'nın Ukrayna'daki savaş çabalarını sürdürmesi için hayati önem taşıyan bu artan maliyetler ve savunma sanayiindeki iş gücü artışının, ülkeyi "iki ucundan da yakmaya" ittiğini söylemektedir. Stratejik ve Uluslararası Araştırmalar Merkezi'nin geçen ayki verilerine göre, Rusya 22 Şubat 2022'de Ukrayna'yı işgal ettiğinden beri savaşta 950.000'den fazla yaralı ve can kaybı yaşadı. Ancak Rusya savaşa fon aktarmaya devam ederken, asker alım rakamlarını artırma çabası, orduyu özellikle hizmet sektöründe sivil sektörlerle iş gücü açısından doğrudan rekabete soktu ve ücretleri ve enflasyonu artırdı.

Zamanla askerlere yapılan bu "sürdürülemez derecede yüksek" ödemelerin, müşterilerin satın alma gücünü aşındırması, rublenin zayıflaması ve makroekonomik istikrarsızlığın artması olasılığının yüksek olduğu görülmektedir.

Ekonomik Görünüm ve GSYİH

Rusya'nın askeri harcamaları 2025 yılında yaklaşık 172 milyar dolara ulaşması bekleniyor: GSYİH'nın yüzde 7,7'sine ve 2024'e göre yüzde 12 artışa denk geliyor. 2025-2027 mali planı, bu yüksek seviyeyi (GSYİH'nın yaklaşık yüzde 7'si) tüm dönem boyunca sabitliyor ve bunun değişmesi pek olası görünmüyor.

Rusya’nın 2022 – 2025 savaş ekonomisi enflasyon rakamları şu şekildedir:

Savaşın başladığı yıl emtia fiyatlarından kaynaklı yüksek seyretse de takip eden yıllarda düşüş gerçekleştirmiştir. Bu çabanın temelini iki ana harcama kalemi oluşturuyor: silah ve teçhizat üretimi ve savaş alanındaki personele yapılan ödemeler. 2022'de Ukrayna'nın tam ölçekli işgalinden bu yana Rusya, zırhlı araç üretimini iki katına çıkardı ve mühimmat üretimini katlanarak artırdı. Devlete ait savunma şirketi Rostec yeni fabrikalar ve montaj hatları açtı. Yeni bir sektör -seri İHA üretimi- ortaya çıktı. Rusya ayrıca NATO'dan daha fazla getiri elde etmeyi başarıyor; Rostec'in top mermileri, Alman silah üreticisi Rheinmetall'inkinin yaklaşık %'i kadar.

Savaş yarın bitse bile, ekipman üretimi hızla devam edecektir. Ordu, Sovyet mirası ekipmanlarını tüketirken, Putin stokları yenilemeye ve ordusunu savaş zamanı........

© Stratejik Düşünce Enstitüsü