Güzel sanatların yedi dalından biri olarak kabul edilen Tiyatro’nun tarihi insanlık kadar eskidir. Yine de bugün bildiğimiz tiyatronun başlangıcı antik Yunan’a dayandırılır. O çizgiden gidersek 2500 yıllık bir sanattan söz ettiğimiz söylenebilir. Diğer taraftan birçok konuda olduğu gibi bu alanda da “Batı odaklı” bir çarpıtma yaşandığı neredeyse kesin gibidir. Zira arkeolojik bulgulara göre Sanskrit tiyatrosu antik Yunan’dan neredeyse bin yıl öncesine tarihlenmektedir. Neyse, biz o tartışmayı konunun uzmanlarına bırakıp yazıya devam edelim.

Tiyatro hayatı anlatır. Hayat gibi güldürür ve üzer. Kimi zaman her ikisini de yapar. Unuttuklarımızı anımsattığı gibi, bildiklerimizi unutturduğu da olur.

Bizim kültürümüzde de tiyatro olmuştur hep. Sonuçta Çin topraklarından Balkanlar’a kadar taşıdığımız bir gölge tiyatromuz var. Metne dayanmayan tuluatımız var. Çağdaş tiyatromuz, anıt eser gibi tiyatrocularımız var. Başka bir deyişle tiyatro ülkemizde kökleşmiş, ciddiye alınması gereken bir sanattır.

Hal böyleyken, tiyatroyu küçümsemediğimiz durumlar da yok değildir. Dilimize yapışmış bir deyim ilk bakışta bu anlayışı yansıtır. Gerçekliğini, sahiciliğini sorguladığımız bir olaya “tiyatro” deyip geçeriz. Tiyatro sanatına gönül verenler haklı olarak bundan alınırlar. Oysa deyimin içerdiği küçük de olsa bir gerçeklik mevcuttur. Tiyatro hayatı anlatır, hayata benzer ama hayatın kendisi değildir. Tuluat dahi olsa kurgu barındırır. Hazırlık ister, dekor ister. O anlamda bakar, küçümseme niyeti taşımadan kullanırsak o deyimde bir hikmet vardır.

Tiyatronun çok önemli olduğu, daha doğrusu kurumsallaştığı, bir sektör haline geldiği ülkeler denince akla ilk gelen örnekler İngiltere, Fransa, ABD’dir. Paris, Londra ve New York en çok tiyatro oyununun sergilendiği kentler olarak biliniyor.

New York, Broadway’de sahnelenen, kimileri yıllarca kesintisiz oynayan müzikalleriyle öne çıkar.

Fransa’da “Comédie-Française”in saygınlığı o kadar büyüktür ki, o kuruma kabul edilen sanatçıların isimlerinin önüne ardına CF’ye dahil olduklarını gösteren bir ifade mutlaka konulur.

Fransa’ya benzer şekilde Britanya’da da tiyatroculuk itibarlı bir meslektir. Yüz milyonlarca dolarlık filmlerde rol alan bir........

© soL