Arachne, Antik Yunan’da Lidyalı bir dokumacıydı. Öylesine yetenekliydi ki, parmakları ipe dokunduğunda sanki sihirli bir dans sergiliyordu. Ortaya çıkardığı kumaşlar o kadar kusursuzdu ki, insanlar onun bu yeteneği tanrılardan aldığını düşünüyorlardı. Ancak Arachne, övgüler arttıkça kibirlenmeye başladı. O kadar kibirlendi ki dokuma sanatının tanrıçası olan Athena’ya meydan okumaya başladı. Arachne’nin küstahça sözleri Athena’nın kulağına gitti ve tanrıça, yaşlı bir kadın kılığında kendisini ziyaret etti.

Yaşlı kadın kılığındaki Athena, Arachne’yi alçakgönüllü olmaya ve tanrıların gücünü hafife almamaya çağırdı. Arachne bu uyarıları dikkate almayınca da Athena gerçek kimliğini gösterdi ve ikisi arasında bir dokuma yarışması başladı.

Athena Arachne’nin ortaya çıkardığı dokumanın kusursuz tekniğine hayran kalmasına rağmen içeriğine öfkelendi ve Arachne’yi bir örümceğe dönüştürerek onu cezalandırdı. O artık sonsuza dek iplik eğirecek ve kumaş dokuyacaktı. Derler ki örümcekler bu yüzden ömürlerini niyetlerini örmekle tüketirler.

Kilimlerimiz de öyledir. Anadolu’da kilimlerimiz dokumacı kadınların niyetleri, duygu ve düşünceleriyle süslüdür. Kilimi süsleyen her bir desen onu dokuyan kadının kocasına, kaynanasına, topluma bir mesajıdır. Kilim bir lisandır, konuşur desenleriyle. İşlevseldir. Isıtır kilim yuvayı. Ama aynı zamanda bir sanattır. Üstelik de yere serilmekten duvara asılmaya geçtiğinde, derken çerçevesinden özgürleştiğinde, mesela dokuma sanatını teknik bir beceri olmanın ötesinde, felsefi ve spiritüel bir derinlikle ele alan önemli sanat tarihçisi ve düşünür Belkıs Balpınar’ın parmaklarının ucunda dokuma dokuma/maya dönüştüğünde kimi zaman emek ve niyetle örülen, kimi zaman boşlukla bütünleşen katmanlı bir sanat eseri olarak çıkar karşımıza.

Tüm bunların ötesinde bugün dokuma sadece bir lisan, bir sanat eseri, bir ifade biçimi değil aynı zamanda beklenmedik şifa kapılarını aralayan bir araç olarak da karşımıza çıkıyor.

Geçtiğimiz hafta sonu, Anneler........

© Şalom