menu_open Columnists
We use cookies to provide some features and experiences in QOSHE

More information  .  Close

Rasyonaliteyi Aşınca Dünya

23 0
13.08.2025

Modernlik mentalite olarak insanın muhatap olduğu dünyanın bir şekilde aklın kategorilerine sığabileceğini; aklın kategorilerinin tüm dünyayı, evreni ve ilişkileri kavrayabileceğini ve kapsayabileceğini varsaymıştır. Böyle bir varsayımı temele yerleştirirken “aşkın” olanı dışarıda bırakmakta; aklın kategorileri tarafından kavranamayacağını düşündüğünden ona karşı ya ilgisiz davranmakta, ya akla uygun yeniden tanımlamakta ya da reddetmektedir.

Esasen bugüne gelinceye kadar modernite ile din arasındaki temel gerilim noktası da buradan çıkmaktadır. Dikkat edilirse dini batıl itikat ya da hurafeler zinciri olarak kabul eden yaklaşım okunan modernleşme tarihinin içinde oldukça belirgindir. Ortaçağ’da egemen olan “saçma olduğu için inanıyorum” mottosu, bir anlamda din ve rasyonellik arasındaki gerilimi anlatması bakımından önemlidir.

İnsanın rasyonelliğine olan vurgu, onun rasyonel tercihler yapacağı, tercihlerini aklın işlemleri ile belirleyeceğini içermektedir. Fakat bu rasyonellik vurgusu postmodernlikle birlikte tam tersine dönmüştür ki, günümüzde mitolojilerin geri dönüşü ile tercihlerde duygu ve arzuların öne çıkması bu sebepledir. Şimdi gerçekliğin bizzat........

© Milat