Tarzan, Jane, Grisakal ve medya
“Jane düşüncelerini toparlamaya çalışıyordu. Yanında oturan bu yabancı ve acayip yaratık hakkında ne biliyordu? İsmi bile yoktu. Jane onunla mutlu olabilir miydi? Afrika ormanlarında büyümüş bir erkek ile hayat boyu yaşayabilir miydi?
‘Cevap vermiyorsunuz,’ dedi Tarzan. ‘Herhalde beni üzmek istemiyorsunuz.’
‘Ne cevap vereceğimi bilmiyorum,’ dedi Jane, ‘Kendi kendime bile cevap veremiyorum.’
‘Öyleyse beni sevmiyorsunuz demektir,’ dedi yavaşça.
‘Ne olur bana bir şey sormayın. Siz bensiz de mutlu olabilirsiniz. Toplum hayatı için yaratılmamışsınız siz. Uygarlık çok geçmeden sizi sıkacak. Kısa zaman sonra ormanın bağımsızlığına dönmek isteyeceksiniz.’
‘Sanırım sizi anlıyorum’ diye cevap verdi Tarzan. ‘Sizi zorlamayacağım, çünkü kendimden çok sizi mutlu görmek isterim. Bir maymunla mutlu olamayacağınızı anlıyorum.’ Sesi üzüntülüydü.” 1
Amerikalı yazar Edgar Rice Burroughs’un dünya edebiyatı ve popüler kültürde eşsiz yere sahip eseri Tarzan Maymun Adam’ın finalinde “Maymunlar Kralı”nın birlikte yaşama teklifine sevgilisi Jane’in cevabı böylesine mütereddit ve kırıcıdır. Onu ormanda tehlikelerden kurtarmış Tarzan’a ilk görüşte âşık olsa da “uygar, modern ve Beyaz” bir dünyada yaşamaya alışkın genç kadın, bunları arkada bırakarak sevdiği “maymun-adam”la Kara Afrika’nın ormanlarına yol tutamaz.
1922’de piyasaya çıkmış romanı 1940’ların ortasında İngiltere’de bir başka “Jane” çocuk yaşta okudu. Elbette Tarzan’ın sevgilisi olarak karşısına bir adaş çıkması onu romana daha da tutkuyla bağlamış ama sonuçta büyük hayal kırıklığına uğratmıştı. Bu hayal kırıklığı onun için öylesine motive edici oldu ki uygarlıktan sıkılacağı gerekçesiyle Tarzan’ı ormanın bağımsızlığına uğurlayan Jane’in aksine o, kendisini uygarlığın sıkıcılığından ormanın bağımsızlığına atmayı tercih etti. Romanda Jane’e üzüntüyle, “Bir maymunla mutlu olamayacağınızı anlıyorum,” diyen Tarzan’ın gönlünü alırcasına, mutluluğu Afrika ormanlarında maymunlarla olmakta buldu.
Tarzan’ın arayıp da bulamadığı bu “Jane”, “Primatolojinin Divası” Jane Goodall’dı.
Geçtiğimiz ay 91 yaşında hayatını kaybeden doğabilimci, primatolog (maymunbilimci) ve hayvan davranış bilimcisi Jane Goodall, çocukluğunda hayvanlar dünyasına ilgisini tetikleyen kaynaklardan birinin Tarzan kitapları olduğunu belirtir. Ama film uyarlamalarındaki Tarzan karakterlerini sevmemiştir, çünkü hayalindeki Tarzan, filmlerde canlandırılanlardan çok daha muhteşemdir.2 O, Tarzan’ın “yanlış Jane”e âşık olduğunu söylemekten de çekinmez. Aslında Tarzan’ın hak ettiği Jane kendisidir.3
Tarzan’ın hak ettiği “doğru Jane” olarak Goodall, 23 yaşında bir arkadaşının davetiyle gittiği Kenya’da insanın evrimi üzerine Doğu Afrika’da yıllardır çalışmalar yürüten paleoantropolog Louis Leakey ile tanışır. Leakey üç yıl sonra onun Tanzanya Gombe ormanındaki........





















Toi Staff
Penny S. Tee
Sabine Sterk
Gideon Levy
John Nosta
Mark Travers Ph.d
Gilles Touboul
Daniel Orenstein