Kasım ve Aralık enflasyonları neden düşük geliyor?
İbrahim EKİNCİ
Kasım ayı enflasyon rakamları açıklanınca (aylık yüzde 0,87, yıllık 1,07) yine tartışması koptu. Yaygın kanaate göre TÜİK, maaş ve ücret zamlarını düşük tutulmasına zemin oluşturmak üzere yılın son ayları enflasyonu düşük açıklıyor…
Hilesi hurdası var mı, ben ispat edemem ama manzara bu kuşkuyu destekler gibi duruyor. Son 20 – 21 yılda Kasım ve Aralık ayı enflasyon rakamları, yılın 11 veya 12 ay enflasyon rakamlarının aritmetik ortalamasının genellikle altında gelmiş. 2005’ten beri böyle bir tablo var.
Tartışmanın temelinde güvensizlik olduğunu biliyoruz. 2022’den sonra çok fazla kuşkulu gelişme oldu. TÜİK enflasyon rakamları ile İTO enflasyon rakamları arasındaki uyum, paralellik “anlaşılmaz” bir şekilde bozuldu.
TÜİK aynı erimde kamuya açık madde sepetini kapattı. O aralar bazı eski TÜİK çalışanlarının tabir uygunsa ifşaları oldu. Eski başkanlardan manidar eleştiriler geldi. Giyim enflasyonu ile ilgili anlaşılmaz, idrak almaz rakamlar gelmeye başladı. Çapraz kontrole imkan veren (mesela perakende endeksi, hane halkı tüketim harcamaları verileri gibi…) bazı rakamlar kuşkuyu büyüttü. Birçok iktisatçının paylaştığı görüşe göre enflasyonun yüzde 30 daha yukarıda olması lazım…
Mesela… Giyim enflasyonu İTO’da 9, TÜİK’te %9.8! Bu nasıl oluyor? İTO giyim fiyatları endeksi ile TÜİK’in farkı 29,22 puan. KKTC ile fark 44,68 puan! 2021’den günümüze perakende giyim endeksi 8 kat artmışken TÜFE giyim endeksi 2,7 kat artmış görünüyor. Defalarca gündeme getirildi. İzah eden yok. Konu önemli. TÜFE giyim........





















Toi Staff
Penny S. Tee
Gideon Levy
Sabine Sterk
Mark Travers Ph.d
Gilles Touboul
John Nosta
Daniel Orenstein