Başkalarının Duygularını Önemsemek: Değer mi, Beceri mi?
Toplumumuz için küçük ama derin bir soru :)
Geçtiğimiz hafta aile değerleri üzerine bir yazı yazmıştım. Okuyanlar bilir, çocukların kulaklarıyla değil, gözleriyle öğrendiğinden bahsetmiştim. Bugün aynı yerden devam etmek istiyorum.
Çünkü masada hala önemli bir soru duruyor. Çocuğumuz, başkalarının duygularını gerçekten önemsiyor mu? Ve biz bunun için nasıl bir zemin hazırlıyoruz?
Çocuk yetiştirmek, aslında çok yoğun bir “görerek öğretme” süreci, onlara anlatmayı düşünmeden bile davranışlarımızla öğretmiş oluyoruz. Adanın sıcaklığından bahsederiz ya hep, ama bazen evin -ve de kalbin- içinde duygu sıcaklığını unuturuz. Okulda arkadaşının ağladığını gören çocuğa, “Yorma kendini, sen işine bak” dediğimizde, aslında ona empatiyi değil, duyarsızlığı modellemiş oluyoruz.
Eve geldiğinde kardeşi üzülünce “abartıyorsun” dediğimizde, duyguyu değil, görmezden gelmeyi öğretiyoruz.
Yani mesele yalnızca fark etmek değil; fark ettiğine değer vermek.
Çocuk, başkalarının duygularını önemseyince ne oluyor? Bu sadece “yardım etmek” değil aslında, bu “Senin iyi olman benim için önemli” demek. Bir arkadaşının canı acıdığında oyuncağı paylaşmak değil sadece; paylaşmayı neden seçtiğini anlamlandırabilmek. Bazen de paylaşmamak ama karşısındakinin duygusunu gözeterek karar vermek.
Kardeşine kızdığında öfkesini bastırmak değil; öfkesine ragmen onun canı acımışsa bunu dikkate almak. Tüm bunlar, empatiyle duyarlılık arasındaki ince çizgiyi oluşturuyor. Empati duyguyu anlamaksa, önemsemek o duyguyla nasıl ilişki kuracağını seçmektir diyebiliriz.
Bazen sokakta, bazen okullarda, bazense aile evlerinde duyduğum bir cümle var “Kimseyle uğraşma, kendine bak.” Bu cümle, iyi niyetle, korumak için söyleniyor belki ama alt metni çocuk tarafından şöyle okunabiliyor “Başkası önemli değil.” Böyle büyüyen çocuklar, yıllar sonra kimsenin duygusunu önemsemiyor diye kırıldığımız ve........





















Toi Staff
Sabine Sterk
Penny S. Tee
Gideon Levy
Mark Travers Ph.d
Gilles Touboul
Daniel Orenstein
John Nosta