Anayasa temelli toplumsal uzlaşma, ahlaki bir erdem değil yasal ve demokratik bir mecburiyettir. Batı dünyasında demokrasi, bu ilkeyi Trump gibi aşındırmaya çalışan liderler olsa da, öncelikli olarak anayasa ve yasalarla var olabiliyor. Batı dünyasının belki de sağladığı en önemli efor bütün toplumsal kesimlerin herhangi bir tartışmaya izin vermeyecek şekilde anayasal düzeni kabul etmesidir. (Bu asla anayasanın tartışılmaması anlamına gelmiyor). Yaşadığımız siyasi kaosun en temel nedeni muhtemelen anayasal uzlaşma fikrinin henüz ikna edici bir argüman olamaması.

Bu durumdan doğan sorunları anayasal bilinç eksikliği bağlamında değil, bitmez tükenmez siyasi polemikler ve ahlaki ilkeler bağlamında tartışıyoruz ya da tanımlamaya çalışıyoruz. Tartışmada bir uzlaşma gayreti olmayınca da taraflar kendilerini ahlaken doğru tarafta hissediyor ve toplumun her gün daha kötüye giden bir ahlaki çöküş içinde olduğuna kendilerini inandırıyor.

Bu yönüyle bakıldığında sorun ‘’ahlaki çöküş’’ değil, herkes tarafından ortak kabul gören hukuki kuralların olmaması Dünyanın demokratik gelişmiş ülkeleri yüksek ahlaka sahip bireylerin iradesi ile değil, bağlayıcı yasalar (adalet) aracılığıyla varlığını sürdürüyor. Yani en gelişmiş Batı demokrasilerinde yasal yaptırım olmasa vergi verecek, trafik kurallarına uyacak, gayri menkul spekülasyonlarına yeltenmeyecek bir kişiyi bulamazsınız. Oralarda da yasal kısıtlamalar olmadığı müddetçe hiçbir hükümet........

© Karar