Ortadoğu’da değişen siyasi kutuplaşmaların arkasına baktığımızda değişen ticaret yollarını görüyoruz. Kalkınma Yolu, Orta Koridor ve Kilis–Halep doğalgaz hattı gibi projeler, Ortadoğu’da altemperyalist bir güç olmaya çalışan Türkiye’nin ekonomik ve jeopolitik etkisini artırmaya yarayacak mı? Enerji ve lojistik hatlarının güvenliği, Türkiye’nin bölgesel güç olma iddiasında belirleyici bir rol oynuyor.

Küresel ticaretin altyapısı, son yüzyılda belli başlı rotalar etrafında şekillenmişti: Süveyş Kanalı, Hürmüz Boğazı, Panama geçişi. Ancak son yıllarda bu yollar, artan jeopolitik gerilimler, silahlı çatışmalar ve iklim krizine bağlı sorunlar nedeniyle istikrarsızlaştı. Rusya’nın Ukrayna’yı işgali, Kızıldeniz’de Husilerin varlığı, İran’ın Hürmüz Boğazı üzerindeki baskısı ve Çin ile ABD arasındaki hegemonya mücadelesi; “yeni ticaret yolları” fikrini stratejik bir zorunluluk haline getirdi. Bu yolların özellikle Avrupa’ya varış yollarında Türkiye kilit bir rol oynuyor.

Kalkınma Yolu: Basra’dan Avrupa’ya uzanan kara limanı

Kalkınma Yolu (Iraq Development Road), Irak’ın güneyindeki El-Fav Limanı’ndan başlayarak Bağdat, Musul ve Türkiye üzerinden Avrupa’ya uzanacak devasa bir altyapı projesi. Projenin hedefi yalnızca yük taşımak değil; aynı zamanda Irak’ın iç bölgelerini yeniden canlandırmak, Körfez ile Avrupa arasında yeni bir ulaşım ve enerji köprüsü kurmaktır.

Teknik olarak, 1.200 km uzunluğundaki bu hat, çift yönlü demiryolu ve karayolu taşımasını mümkün kılacak şekilde tasarlanmıştır. Proje tamamlandığında, Basra’dan Mersin Limanı’na ulaşan bir konteyner treni yaklaşık 28 saat içinde Avrupa pazarına bağlanabilecek. Bu süre, Süveyş üzerinden geçen deniz taşımacılığına kıyasla 15 ila 20 gün zaman tasarrufu anlamına geliyor.

Finansal olarak, yaklaşık 17 ila 24 milyar dolarlık yatırım gerektiği öngörülüyor. Bu yatırımın büyük kısmı Körfez ülkeleri (özellikle Katar ve BAE) tarafından fonlanıyor. ABD ve Avrupa Birliği ise projeye stratejik destek sunuyor. Türkiye, güzergâhın kendi topraklarındaki kısmı için Ovaköy ve Zaho sınır kapılarına entegre lojistik merkezler inşa etmeyi planlıyor.

Diplomatik eksen: Hakan Fidan’ın Irak ve Erbil temasları

Türkiye, bu projeyi yalnızca ekonomik değil, aynı zamanda jeopolitik bir mesele olarak görüyor. Bu nedenle Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, 2023-2025 döneminde Irak merkezi yönetimi ve Kürdistan Bölgesel Yönetimi (KBY) ile yoğun diplomatik temaslarda bulundu.

Fidan’ın........

© İlke TV