Dijitalleşme süreci, haberciliği biçim ve hız bakımından dönüştürmüştür. Geleneksel basının hukukî yapısı, çevrim içi yayıncılığın dinamikleriyle uyum sağlayamamıştır. Bu fark, mevzuatın yenilenmesi yönünde güçlü bir ihtiyaç doğurmuştur. İnternet haber siteleri, uzun yıllar boyunca Basın Kanunu’nun öngördüğü hükümlerden muaf tutulmuş ve genel hükümlere göre farklı bir yasal çerçeveye tabi olmuştur. 7418 sayılı Kanun’un yürürlüğe girmesiyle birlikte internet haber siteleri ilk kez "süreli yayın" statüsüne dahil edilmiş ve Basın Kanunu’nun düzenleyici çerçevesi altında tanımlanmıştır. Başka bir deyişle, internet haber sitelerinin yayınları basın kanunu hükümlerine tabi olacak buna dayanarak ilgililer düzeltme ve cevap haklarını kullanabilecektir. Site yetkilileri de Basın Kanununun verdiği haklardan yaralanabilecektir. Buna göre internet haber siteleri resmi ilan alabilir, ceza soruşturmalarında muhakeme şartı olan dört aylık süreden yararlanabilir. Düzenleme, dijital basını hukuki zemine oturtmayı hedeflerken; aynı zamanda internet medyasının kendine özgü yapısından kaynaklanan sorumluluk rejimleri ve yargılama usulleri açısından yeni tartışmaları da beraberinde getirmiştir.

Bir internet haber sitesinin, ulusal bir ajansın hazırladığı ve kaynağı açıkça belirtilen bir haberi yayımladığını düşünelim. Haber, kamuoyunca tanınan bir kişiye ilişkindir ve bu kişi, içeriğin kişilik haklarını ihlal ettiği gerekçesiyle şikâyette bulunabilir. Bu noktada temel soru, böylesi bir haberden doğan hukuki ve cezai sorumluluğun hangi pozisyondaki kişilere ait olduğudur. Haberi hazırlayan haber ajansı mı, bunu yayımlayan internet haber sitesi mi, yoksa bu siteyi yöneten kişilerin belirli unvanları mı sorumluluk kapsamında değerlendirilecektir? Bu sorular, habercilik etiğini aşan biçimde doğrudan cezai sorumluluk alanına ilişkindir.

Basın yoluyla yapılan yayınlarda cezai sorumluluğun sınırları, 5187 sayılı Basın Kanunu’yla hiyerarşik biçimde düzenlenmiştir. Kanunun 11. maddesi, basılmış eserler ve internet haber siteleri aracılığıyla işlenen suçların, yayım anında oluşacağını öngörür. Kural olarak sorumluluk eser sahibine aittir. Ancak eser sahibinin belli olmaması, ceza ehliyetinin bulunmaması, yurt dışında olması veya başka bir hükmün bu cezaya etkili olmaması halinde, sorumluluk sırasıyla sorumlu müdüre, genel yayın yönetmenine, editöre ve basın danışmanına geçer. Süreli yayınlarda, eser sahibinin dışında kalan durumlarda, içeriğin sorumlu müdürün veya bağlı bulunduğu yetkilinin karşı çıkmasına rağmen yayımlanması halinde, bu yayından doğan yükümlülük yayımlatana aittir. Süresiz yayınlarda ise, eser sahibinin belli olmaması ya da yurt dışında bulunması nedeniyle yargılama yapılamadığı durumlarda, sorumluluk yayımcıya; yayımcının belli olmaması veya ceza ehliyetinin bulunmaması hâlinde ise basımcıya geçer. Ayrıca Kanun, bu hükümleri, süreli veya süresiz yayın niteliği taşımamakla birlikte fiilen bu şekilde yapılan yayınlar bakımından da uygulanabilir saymıştır.

18 Ekim 2022 tarih ve 7418 sayılı Kanun’un yürürlüğe girmesinden önce internet haber siteleri, esas olarak 5651 sayılı Kanun kapsamında düzenlenmekteydi. Bu Kanun, internet ortamındaki yayınların teknik düzenini kurmuştur. Esas amacı, içeriklerin suç unsuru taşıyıp taşımadığını belirlemektir. Bunun yanında, içerik sağlayıcı, yer sağlayıcı ve erişim sağlayıcıların........

© Hukuki Haber