Kamulaştırmasız el atma, idarenin, özel mülkiyete tabi bir taşınmaza, kamulaştırma kanununda öngörülen usul ve esaslara uymaksızın, bedelsiz bir şekilde ve fiili bir tasarrufla ya da hukuki bir işlemle müdahale ederek mülkiyet hakkını kısıtlamasıdır. Bu durum, idarenin bir taşınmazı usulüne uygun kamulaştırma bedelini ödemeden ve yasal prosedürleri tamamlamadan sahiplenmesi anlamına gelir.

Normal şartlar altında idarenin bir taşınmazı kamulaştırabilmesi için; yeterli ödeneğin temini, kamu yararı kararının alınması, taşınmazın belirlenmesi, kamulaştırma kararının verilmesi ve öncelikle satın alma usulünün uygulanması süreçlerini yerine getirmesi gerekmektedir. Kamulaştırma kararı alınmaksızın veya kamulaştırma işlemleri tamamlanmaksızın taşınmaza fiilen el konulması durumunda, idarenin “Kamulaştırmasız el atma” teşkil edecek şekilde işgalci konumunda sayılacağı kabul edilmektedir. Yani kamulaştırmasız el atma hâllerinde idare, söz konusu yasal yükümlülükleri yerine getirmeksizin malikin mülkiyet hakkına doğrudan müdahalede bulunmaktadır.

Böyle bir durumda malik müdahalenin önlenmesini talep edebileceği gibi, ecrimisil, tazminat taleplerinde de bulunabilir. Kamu idaresi, mülkiyet hakkı sahibinin uğradığı tüm zararları tazmin etmekle yükümlüdür. Bu sorumluluk hem mülkiyetin kaybından kaynaklanan bedeli hem de bu müdahaleden doğan diğer zararları kapsar.

Kamulaştırmasız Hukuki El Atma

Hukuki el atma, idarenin kamu yararı veya kamusal ihtiyaçlar doğrultusunda özel mülkiyete konu bir taşınmaz üzerinde, fiilen işgal etmeksizin, birtakım hukuki işlemlerle mülkiyet hakkını kısıtlamasıdır. Bu durum, genellikle imar planları veya düzenlemeleri aracılığıyla gerçekleşir ve imar kısıtlılığı olarak da bilinir. Bu tür kısıtlamalar, mülkiyet hakkının özüne müdahale niteliği taşır.

Kamulaştırmasız Fiili El Atma

Fiili el atma, idarenin, özel mülkiyete ait bir taşınmazı, herhangi bir kamulaştırma prosedürü uygulamadan ve bedelini ödemeden fiilen kendi zilyetliğine geçirmesidir. Bu durum çoğunlukla, idarenin taşınmazı doğrudan işgal ederek üzerine bir yapı inşa etmesi gibi somut eylemlerle gerçekleşir.

Bir eylemin fiili el atma olarak kabul edilmesi için şu koşulların sağlanması gerekir;

- İdare, özel mülkiyete ait bir taşınmazı işgal etmiş olmalıdır.

- Bu işgalin kalıcı ve sürekli bir nitelik taşıması gerekmektedir. Kısa süreli veya geçici müdahaleler fiili el atma sayılmaz, bu durumda idari eylemden doğan tam yargı davası açılabilir.

- İşgal, taşınmazın kamu hizmeti amacıyla kullanılması hedefiyle yapılmış olmalıdır.

- En önemlisi, bu işlem 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu başta olmak üzere ilgili yasal düzenlemelerde belirtilen kamulaştırma usullerine aykırı olmalıdır.

Hukuki niteliği bakımından fiili el atma, bir kimsenin mal varlığına hukuka aykırı şekilde zarar verilmesi nedeniyle haksız fiil niteliğindedir. Bu tür durumlarda, adli yargı mercileri görevlidir ve mülkiyet........

© Hukuki Haber