Orman yangınlarıyla birlikte tartışmalar da alevlenmiş durumda. Bir yanda eleştirenler diğer tarafta savunmaya geçenler bir de akıl veren, proje geliştirenler söz konusu. Mevzuya orman yangınlarına müdahale eden hava aracı çeşitliliği, sayısı, etkinliği ve gücü açısından yaklaşıp, yorum yapan da çok. Bunların üzerine Türk Hava Kurumu’nun (THK) hangarda beklediği ifade edilen yangın uçakları da eklenince ortaklık toz duman haline dönmüş durumda.

En başta şunun altını çizelim; iklim değişikliği sebebiyle ormanların daha çabuk alev alıyor ve çıkan yangınlar hızla ilerliyor. Artık sıcak havalar yeryüzünün her tarafını hızla kurutuyor. Adeta biriken ve bir işaret bekleyen bir enerji var. Orman yangınlarının enerjisi, hızla ilerlemesi, alevlerin yükselmesi ise müdahale imkânlarını geçmiş yıllara göre daha zorlaştırıyor. Dünyanın hiçbir yerinde de yanan ormanları söndürecek teknoloji de maalesef yok.

Hava araçlarıyla müdahale ise ülkelerin orman rezervlerinin durumuna göre değişiyor. Kanada, Amerika, Rusya gibi ülkelerde büyük gövdeli, tonlarca su, geciktirici (reterdant) alan uçaklar, helikopterler etkin bir şekilde yangının ilerlemesini engellemek veya alevlerin yere inmesini sağlamak için kullanılıyor. Türkiye’de ‘reterdant ile yangını tutma, dolaylı engelleme’ diye bir sistem yok. Büyük orman rezervlerine sahip bu ülkeler de ekiplerin karadan müdahale oranı çok az. Ülkemiz de ise arazi yapısı sebebiyle hava araçları destek olarak kullanılıyor, karadan son müdahaleyi ise ekipler yapıyor.

Kanada ve Amerika’da kol halinde uçuş yapıp, yangının önünü kesmek için kimyasallarla müdahale eden devasa uçaklar ile Türkiye’de orman yangınlarına su taşıyan hava araçlarının operasyonu aynı kategoride değil. ABD ve Kanada’da insanın ulaşamadığı ve karadan müdahalenin mümkün olmadığı yangınlar için bu yöntem uygulanıyor. Türkiye’de ise kara ekipleriyle organize bir şekilde hava araçlarıyla önce alevler yere indiriliyor, sonra söndürme işlemine geçiliyor.

Türkiye’deki arazinin yapısı sebebiyle de birçok yerde büyük uçakların orman yangınlarına yaklaşmaları mümkün olmuyor. Hatta ağır sınıf, 6-12 ton arası su atan helikopterler bile vadilere giremiyor. Dolayısıyla orman yangınlarında hava araçlarının etkisinin ve kullanım şekillerinin iyi irdelenmesi gerekir.

Türkiye’nin yangın hava gücü üç sınıftan oluşuyor. Orman Genel Müdürlüğü’nün envanterindeki helikopter ve uçaklar, kiralananlar ve Emniyet Genel Müdürlüğü, Jandarma Komutanlığı ve Türk Silahlı Kuvvetleri envanterindeki rezerv hava araçları.

Kiralık hava araçlarındaki en önemli meselenin coğrafyayı bilmeyen yabancı uçuş ekibi olduğunun altını çizmekte fayda var. Ayrıca yabancı uçuş ekiplerinin orman........

© Habertürk