Ukrayna dosyasında tıkanma: Amaç, araç ve zaman uyuşmazlığı
Barışın İnşasında Neden Zorlanıyoruz? Alaska’dan Washington’a, Tianjin’den Karadeniz’e Uzanan Denge Arayışı Güncel diplomatik temaslar yoğun; sonuçlar sınırlı. Alaska’daki Trump–Putin teması, Washington’daki AB–NATO–Zelenski görüşmeleri ve Tianjin’de ŞİÖ zirvesi marjında gerçekleşen Putin–Erdoğan buluşması, kalıcı bir güvenlik mimarisine henüz dönüşmedi. Temel sorun, aktörlerin amaç, araç ve zaman ufuklarının birbirinden ayrışması. Bu köşe yazısı, ayrışmanın nerede oluştuğunu ve Türkiye’nin ne tür somut katkılar sunabileceğini ele alıyor.
Washington: Esnek Güvence, Sınırlı Bağlılık
ABD, Ukrayna’nın NATO üyeliğine kapıyı kapatırken, caydırıcılığı NATO-dışı güvence modelleriyle üretmeye çalışıyor. Askeri destek sürebilir; finansal yükün Avrupa’ya kaydırılması tercih ediliyor. “5. madde benzeri” ifadeler, tetikleyiciler ve icra mekanizmaları netleşmediği sürece sınırlı caydırıcılık sağlıyor.
Avrupa Üçlüsü: Yaptırım ve Yıpratma Stratejisi
İngiltere–Fransa–Almanya hattı, Moskova’nın maliyetini artıran yaptırımlar ile sahadaki direnç kombinasyonuna yaslanıyor. Bu, hızlı barıştan çok yönetilebilir uzun bir yıpratma döngüsünü öngörüyor. Ancak uzun vadeli stratejiler, kısa vadeli güvenlik ve insani ihtiyaçlarla çakıştığında meşruiyet baskısı artıyor.
Kiev: Toprak Bütünlüğü ve Denetlenebilir Güvence
Kiev toprak tavizine kapalı; güçlü ve uygulanabilir güvence talep ediyor. “İsrail tipi garanti” arayışları kamuoyuna yansısa da, ABD içinden gelen beyanlar bu modelin gerçekçi olmadığına işaret ediyor; NATO’ya doğrudan üyelik de masanın dışında tutuluyor.
Moskova Perspektifi: Kuşatma Algısı
Rusya, batı sınırlarında ultra milliyetçi, silahlanmış ve askeri rövanş arayışındaki bir Ukrayna(ve arkadasında aynı duygularla hareket eden bir Avrupa), ile karşılaşırsa, kendini maksimum güvenlikle savunmaya çalışacaktır. Bu durum, Avrupa’da keskin askeri-siyasi karşılaşmalara, silahlanma yarışına ve en kötü ihtimalle büyük bir savaşa yol açabilir. Avrupa’da güvenlik için, Doğu ile Batı arasındaki kopmuş iletişimin yeniden kurulması ve yeni bir askeri-siyasi düzen inşa edilmesi gerekmektedir. İlk adımlar, karşılıklı güvenin inşasına zemin hazırlayacak ve silahların kontrolüne yönelik müzakerelere olanak tanıyacaktır. Ancak, Ukrayna’nın güvenliğini, Rusya’nın çıkarları göz ardı ederek sağlamaya yönelik her girişim, geriye gidişe yol açacaktır. Bu süreç, uzun ve zorlu bir diplomatik çaba gerektirir.
ŞİÖ Zemini ve Türkiye: Çok Kanallı Diplomasi İçin Fırsat
Tianjin’deki ŞİÖ zirvesi marjında Putin–Erdoğan görüşmesi, enerji, turizm, ticaret ve Ukrayna başlıklarının birlikte ele alınabildiğini gösterdi. 2024’te 6,7 milyonu aşan Rus turist sayısı, © Haber7
