İnsan ne garip bir varlık. Kendi yaptığı alet bir soruna neden olunca suçu alete atıyor. “Silahlar olmasaydı insanlar öldürülmezdi, otomobiller olmasaydı trafik kazaları olmazdı” demek aslında bir kurnazlık değil mi? Ne de güzel sıyrılıveriyoruz kendi sorumluluklarımızdan.

Bu yazı, Niccolò Machiavelli’nin Il Principe (Prens) adlı kitabını ‘Demokrat Olmayanların El Kitabı’ olarak tanımladığım yazı vesile oldu. Ne ilgisi var şimdi yapay zekânın ahlakıyla Prens’in diyeceksiniz. Yok elbette.

O yazının yayımlandığı günün sabahı sevgili Atıf Ünaldı’dan sesli bir mesaj aldım. Mesajında gülümseyerek yazıyı yorumluyordu. Atıf’ı tanırsınız. Teknoloji, özellikle teknoloji etiği konusunda Türkiye’nin önemli kanaat önderlerinden birisidir. İki sene öncesine kadar Pencere Pazar’da harika yazıları vardı. Şimdilerde de pek çok mecrada özellikle teknolojiyle ilgili yazılarını ilgiyle okuyoruz.

Sevgili Atıf’ın eğlenceli mesajının ardından yazı hakkında, özellikle de Machiavelli’den yola çıkarak ahlak konusunda sohbet etmeye başladık. Ahlakın ne kadar önemli olduğundan ve insan hayatının hatta politikanın bile başat ilke olması gerektiğinden bahsederken, bir tartışma sırasında “yapay zekâ kötü niyetli ve bizi farklı yönlere manipüle etmeye çalışıyor” diye bir yorum almış. Atıf bu yoruma katılmadığını belirtti. “Katılmıyorum, bizim görevimiz tam da bu durumda iyiye ulaşmanın yolunu bulmaktır” dedi ve şu örneği verdiğini söyledi: “silahlar insanları öldürmez, insanlar insanları öldürür.” Ne kadar doğru bir tespit…

SUÇU ALETLERE YÜKLEMEK

İnsan ne garip bir varlık. Kendi yaptığı alet bir soruna neden olunca suçu alete atıyor. “Silahlar olmasaydı insanlar öldürülmezdi, otomobiller olmasaydı trafik kazaları olmazdı” demek aslında bir kurnazlık değil mi? Ne de güzel sıyrılıveriyoruz kendi sorumluluklarımızdan. Sen atom bombasını icat edip sonra atom bombası kötü de. Yok ya… Sanırsın atomlar kendi kendine bir araya gelip bomba olmaya, sonra da insanları öldürmeye karar verdi. Esas kötü olan, o bombayı masum insanların üzerine atan sen olmayasın? İnsanı öldüren silahın tetiğine kim basıyor? Kaza yapan otomobili kim kullanıyor? Senin ahlaksızlıkla suçladığın yapay zekâyı kim programlıyor, kim kullanıyor? Şimdi gel de Machiavelli’nin “insan doğal olarak kötüdür” tezine hak verme.

Dijital dünyada nezaketin kitabını yazmış olan Atıf, yapay zekânın “kötü niyetli” olduğunu söyleyen kişiye karşı da o nezaketini koruyarak sadece “katılmıyorum” diyor ve ne yapmamız gerektiğini söylüyor. Kusura bakmayın, ben onun gibi nazik olamayacağım. Güzel kardeşim, yapay zekâ dediğin bir alet ve sen bir aleti ahlaki açıdan yargılayan, yapay zekâyı suçlayan o pırıl pırıl doğal zekâyı nereden buldun acaba? İnsan gerçekten de tuhaf bir varlık. Şimdi de nedense Machiavelli’nin ‘tilki’ metaforu geldi aklıma.

YAPAY ZEKÂ VE AHLAK

Yapay zekâ elbette ahlaki olarak yargılanamaz ama bu ahlakla bir ilişkisi olmayacağı anlamına da gelmez. Onu geliştirenlerin de........

© Gazete Pencere