Süveyde olayları pek çok tarafın pozisyonunu güncellemesine yol açtı. Bir milat değil ama hasım güçler ve üçüncü tarafların yol haritalarındaki tıkanıklıklara ve denklemdeki yeni girdilere işaret ediyor.

- Her şeyden önce mezhebi katliam ve kötülükler, Dürzileri koruma bahanesiyle İsrail’in güney Suriye’de hedeflediği tampon bölgeyi dayatma şansını artırdı. Dahası İsrail’e Suriye’ye gelecek biçen masalarda yer açtı. Süveyde’de ateşkes, Amerikalıların arabuluculuğunda Amman’da İsrail ile Suriyeli heyetler arasındaki gizli görüşmelerle sağlandı. Ardından 24 Temmuz’da Paris’te Amerikan-Fransız girişimiyle Suriye ile İsrail heyetleri masaya oturdu. Henüz teyit edilmese de bu görüşmelerden çıkan sonuçlar İsrail’in önceliklerinin yedirildiği bir çatışmasızlık rejiminin yüklenmekte olduğunu gösteriyor.

- Çatışmalar ABD’yi, çatışma, barıştırma, himaye etme ve garantörlük süreçlerinde tayin edici konuma getirdi. Trump yönetimi Süveyde dönemecindeki yol kazasına rağmen Heyet Tahrir el Şam (HTŞ) yönetimine yüklediği misyonun arkasında duruyor.

- İnşa sürecindeki HTŞ rejimi içerde aşiret milislerini paralel güçler olarak ‘asi’ bölgelere karşı devreye sokma kapasitesini ortaya koydu. HTŞ aynı zamanda askeri yöntemlerin sınırlarını, çözümsüzlüğünü ve bu tür kalkışmaların yabancı müdahalelerin önünü açtığını gördü.

- Süveyde’yi ‘devletin kontrolü’ altına alma hamlesinin ters tepmesi Türkiye’nin hesaplarını zora soktu. HTŞ’nin Süveyde’den çekilmesi ve İsrail’in dayatmalarda bulunacak konuma gelmesiyle Türkiye’nin eli zayıfladı. Ankara, Süveyde’den Fırat’ın batısına emsal teşkil edecek bir özerkliğin doğmaması için, Amerikan-Fransız müdahalelerinin İsrail’i sınırlandırarak Suriye’nin birliği, bütünlüğü ve (HTŞ’nin) siyasal egemenliğine hizmet edecek sonuçlar üretmesini umuyor.
Öte yandan Türkiye, Tel Aviv ile Şam arasındaki görüşmeleri teşvik ederek, müzakere marifetiyle gerilimi soğutmayı ve sunulacak teminatlarla İsrail’i 1974’teki mütareke çizgisine döndürmeyi umuyor. Ve Ankara, Colani’yi ‘dik durması’ yönünde cesaretlendiriyor. Bütün bunların sonuç vermemesi ihtimali karşısında doğrudan askeri müdahale tehdidini yeniden masaya sürüyor.

Şam’dan gelen ‘organize edilmiş’ bir talep üzerine, Suriye’nin yeni güvenlik güçlerinin eğitilmesi ve donatılması konusunda Türkiye’nin devreye girme niyeti, Süveyde ile bozulan dengeyi tekrar kurma amacı güdüyor. Fakat karmaşanın büyüklüğü hesapların altını oyuyor.

- Süveyde’deki çatışmalar, Suriye Demokratik Güçleri (SDG) ile HTŞ arasındaki entegrasyon sürecini yeni bir belirsizliğe soktu. Süveyde’nin etkileri SDG açısından iki yönlü:

Bir yanıyla özerk yönetimin elini güçlendirdi. Herkesi kuşatan bir anayasa olmadan, haklar teminat altına alınmadan silahları bırakmanın intihar olacağı söylemi güç kazandı. Ama aşiret güçlerinin Süveyde’de kullanılması da tehlikeli bir örnek oldu. Fırat’ın doğusunda aşiret kartının devreye sokulması potansiyel olarak SDG’deki Kürt-Arap........

© Evrensel