Kabul etmek lazım ki, hâlâ ve hâlâ ABD dolarının Dünya ekonomileri üzerindeki hakimiyeti sürüyor. Keynes’in meşhur 1944 Bretton Woods toplantısında önerdiği küresel para birimi (Bancor) kabul edilseydi, bugünkü Dünya ekonomik düzeni çok daha farklı olacaktı. Ancak 2. Dünya Savaşı’ndan mutlak zaferle çıkmış ve o gün Sovyetler dışında neredeyse Dünyanın tek hakimi konumundaki ABD’nin bastırmasıyla Bancor küresel bir para birimi olarak kabul edilmedi ve bunun yerine dünya ticaretinde ABD dolarının hakimiyeti benimsendi.

Bu durumun gerek ekonomik, gerekse de siyasal pek çok sonucu oldu ve olmakta. Öncelikle doların hakimiyeti, ABD'nin sürekli ticaret açıkları vermesine imkan sağlıyor çünkü ABD istediği zaman ithalatını finanse etmek için gereken parayı basma imkanına sahip. Ancak zaten Çin gibi ticaret fazlası veren ülkeler bu dolar fazlalarını ABD varlıklarına yatırmak zorunda kalıyorlar. Bu da çoğu zaman ABD’nin fazla para basmasına gerek bırakmıyor. Cari açığı finansman hesabından giren dolarlarla dengeleniyor.

Dolar rezerv para olduğu için kendi parası rezerv para (“hard currency”) olmayan ülkeler döviz kurlarını dengede tutmak amacıyla döviz rezervi bulundurmak zorunda kalıyorlar. Böylece hem cari fazla veren iç tüketimi göreceli düşük Çin gibi ülkeler, hem de Türkiye gibi iç tüketimi yüksek ve kronik cari açık veren ülkeler, dolar rezervi bulundurmak zorunda kalıyorlar. Diğer bir ifadeyle, zaten zengin olan bir ülkeyi o ülkenin parasını rezerv olarak tutarak daha da ihya etmiş........

© Ekonomim