Büyüme verilerine yıllıklandırılmış bakmak bazen soru işareti doğurabilir
Gayrı Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) verileri geçmişi gösteren verilerdir. Geçmişte olaylar olmuş ve bitmiştir. Fakat yine de önem derecesi en yüksek ekonomik verilerdir biridir.
Google’ın yapay zekâsı Gemini’ye ‘Tarih Neden Önemlidir’ diye sordum. Bana şu şekilde cevap verdi;
“….Tarih, sadece “geçmişte ne olduğuyla” ilgili bir ezber yığını değil, aslında bugünü anlamlandırmanın ve geleceği inşa etmenin en güçlü aracıdır…..”
“…
- Bugünü anlamayı sağlar (neden-sonuç ilişkisi): Bugün yaşadığımız siyasi sınırlar, ekonomik sistemler veya kültürel alışkanlıklar tesadüfen oluşmamıştır. Tarih, olaylar arasındaki neden-sonuç ilişkisini görmemizi sağlar.
- Geleceğe ışık tutar (hatalardan ders çıkarma)
"Tarih tekerrürden ibarettir" sözü, ders alınmadığı zamanlar için geçerlidir. Tarih, geçmişteki hataların, savaşların veya krizlerin analiz edilmesini sağlayarak, gelecekte aynı yanlışlara düşmememiz için bize bir yol haritası sunar.
- Empati ve çok yönlü düşünmeyi geliştirir
Tarih, bizi kendi zamanımızın dışına çıkarır. Başka dönemlerdeki insanların hangi koşullarda, nasıl kararlar verdiğini incelemek; Olaylara farklı pencerelerden bakma yeteneği kazandırır, önyargıları kırar, eleştirel düşünme (sorgulama) becerisini artırır….”
Piyasada bilinen ismiyle büyüme ancak doğru ismiyle GSYH verileri bu nedenle değerlidir.
Birçok öncü veri temelde GSYH’yı tahmin etmekte kullanılır. Örneğin İstanbul Sanayi Odası’nın yayınladığı İmalat Sanayi Satın Alma Yöneticileri (PMI) verileri, TCMB tarafından derlenip yayınlanan İktisadi Yönelik İstatistikleri ve Reel Sektör Güven Endeksleri, yine TCMB tarafından yayınlanan İmalat Sanayi Kapasite Kullanımı, TÜİK tarafından yayınlanan Sanayi Üretim Endeksi, Dış Ticaret Rakamları, Perakende Satış Ciroları, Tarıma yönelik veriler ve burada saymadığım daha nice veri ile GSYH rakamını tahmin etmeye çalışırız. Nihai rakamı ise TÜİK........





















Toi Staff
Penny S. Tee
Gideon Levy
Sabine Sterk
Mark Travers Ph.d
Gilles Touboul
John Nosta
Daniel Orenstein