Bütçeye yalnızca alt toplamlar üzerinden bakmak, “başarılı” görüntü verse de aslında ciddi bir yanılsamadır. Kâğıt üzerinde düzelme var gibi görünse de gerçek hayatta bütçe kalemlerindeki ödenek yetersizliği hizmetlerin aksamasına yol açıyor. “Bütçe yanılsaması” kavramı, rakamların parlak görünen yüzüne aldanmadan asıl tabloya bakmayı zorunlu kılıyor.

“Yanılsama” ve bütçe yanılsaması:

Okurlarımız yazının başlığını yadırgayabilir. Çünkü çok da bilinmeyen bir kelimeyi kullandık: “yanılsama”.

Kelimenin anlamı için açık kaynaklara baktık. Sözlükte yanılsama kelimesinin karşılığı olarak, bir durumun gerçek sanılmasına neden olan algı bozukluğu yer alıyor. Görünüş bakımından gerçek sanılan bazı durumlar, beş duyudan kaynaklanan algı bozukluklarından kaynaklanabiliyor. Ayrıca ruhbilimi terimi olarak var olan bir durum veya nesneyi olduğundan farklı, yanlış veya değişik olarak algılama anlamına geliyor.

Aslında pek çok konuda yanılsama yaşanabiliyor. Örneğin; suyun içindeki nesneleri olduğundan büyük ya da küçük görmek bir yanılsama biçimi. Karanlıkta net görmek mümkün olmadığı için varlıkları başka cisimlere benzetmek bir başka yanılsama durumu.

Göz yanılsaması da sıkça kullanılabiliyor. Şöyle ki; görsel olarak algılanan görüntüler ile nesnel gerçekliğin farklı olduğu durumlar olabiliyor. Göz tarafından toplanan ve beyinde işlenen bilgiler, uyaran kaynağının fiziksel ölçümü ile uyuşmayan bir algı oluşturabiliyor. Bu da göz yanılsaması olarak tanımlanıyor.

Biz “yanılsama” kavramını genişletip ya da zenginleştirip bütçe için kullanmak istedik. Zira bütçenin sonuçlarını yorumlayanları görünce ya da duyunca bu kavram aklımıza geldi.

Galiba bütçe sonuçlarına çok yukarıdan ve genel toplam üzerinden bakınca........

© Ekonomim