Çin, geçen hafta nadir toprak mineralleri ve bu mineralleri içeren ürünlerin ihracatı dahil bir dizi konuda kısıtlayıcı kararlar aldı. Nisan 2025’te yedi nadir mineral için ihracat kısıtı getiren Çin, geçen hafta listeye beş nadir mineral daha ekledi. Etti on iki. Toplam on yedinin, on ikisi. Bu durum, bilenlere göre F-35 dahil savunma sanayii için olumsuz.

Ayrıca Çin limanlarına uğrayan Amerikan gemilerinden daha fazla liman ücreti alınacağı da açıklandı. Daha önce benzer bir karar Amerikan limanlarına uğrayan Çin gemileri için alınmıştı. Bugüne kadar serbest ticaretin engellenmemesi gerektiğini vurgulayan Çin, serbest ticareti açıkça kısıtlayan bir dizi tedbir açıkladı. Kısasa kısas dönemine girdi Çin-ABD ilişkileri. Neden?

Önce konuyu bir çerçeveye yerleştirmeye çalışayım, müsaadenizle. Küreselleşme sürecinin bu son aşaması son derece başarılı oldu. 1980’lerde bizim gibi ülkelerin dışa açılması yoğun bir biçimde tartışılırdı. O tartışmaların hayata geçmesiyle birlikte ekonomilerde atılan serbestleşme adımları, bizi bugüne taşıdı.

Geldiğimiz noktada sanırım üç temel tespit yapabilmek mümkün. Birincisi, bu son küreselleşme süreci ile batıdaki üretim ve tüketim kalıpları tüm dünyaya yayıldı. Her yer birbirine benzedi. Dünya düzleşti. İyi ya da kötü değil, böyle oldu.

İkincisi, küreselleşme sürecinin bu büyük başarısı, iklim değişikliği gündemini getirdi. Dünyanın düzleşmesi ve herkesin batılı üretim ve tüketim kalıplarını benimsemesi, iklim değişikliği riskini yoğunlaştırdı. Herkes böyle yaşamaya başlamasaydı işler bu kadar hızlı kötüye gitmezdi. Yine, iyi ya da kötü değil, böyle.

Küreselleşme sürecinin bizim gibi ülkeleri dönüştürmedeki büyük başarısının üçüncü sonucu, Çin’in uyuşuk bir tarım ülkesinden bir sanayi devine dönüşmesi oldu. Çin, bu çerçevede, küreselleşme sürecinin başarılı sonuçlarından bir tanesi.

Küreselleşme sürecinin 1980’lerden........

© Ekonomim