Hayvancılıkta ithalat bağımlılığı, yem başta olmak üzere yüksek girdi fiyatları, çiğ süt ve karkas et fiyatının üreticiyi memnun etmemesi, çoban bulamama gibi pek çok sorun yaşanıyor. Üstelik bu sorunlara çözüm üretmek bir yana her geçen yıl daha da derinleşiyor ve kronik hale geldi.

Yaşanan bu sorunların yanı sıra hayvan hastalıkları da dönem dönem hayvancılığa çok ciddi zarar veriyor. Bu hastalıklardan en önemlisi şap. Şap hastalığı nedeniyle Türkiye birkaç yılda bir ciddi zarar görüyor. Şap hastalığı sorunu kalıcı olarak çözülemediği için, ülke her defasında ağır fatura ödemek zorunda kalıyor.

Daha iki yıl önce şap hastalığından kırılan ve verdiği mücadele ile Dünya Hayvan Sağlığı Örgütü’nün dikkatini çeken Türkiye, iki yıl geçmeden bu kez daha ağır ve 1965 yılından bu yana ilk kez görülen Sat1 serotipi (çeşidi) ile karşı karşıya kaldı.

Tarım ve Orman Bakanlığı Gıda ve Kontrol Genel Müdürü Ersin Dilber’in imzası ile, 30 Haziran 2025 tarihinde 81 il Tarım ve Orman İl Müdürlüğüne “ACELE” kodu ile gönderilen yazıda şap hastalığındaki artış nedeniyle; hayvan pazarı, canlı hayvan borsası, hayvan toplama ve satış merkezi ve benzeri yerlerin ikinci bir emre kadar kapatılması istendi.

Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, Ekim 2024’te şap hastalığını yüzde 80 azalttıklarını söylemişti. Yumaklı, Kurban Bayramı öncesinde ise “Kurbanlık sevkiyatlarında vize uygulamasının devrede olduğunu belirterek, bir kurbanı başka bir ile götürmek isteyen yetiştiricilerin, kayıt altına alınarak denetlendiğini söylemişti.

Gıda ve Kontrol Genel Müdürü Ersin Dilber imzası ile il müdürlüklerine gönderilen yazıda ise “Kurban Bayramı nedeniyle ülke genelinde hayvan hareketlerinde yoğun bir sirkülasyon gerçekleşmiş ve salgın niteliği taşıyan hastalıklardan biri olan şap hastalığı mihraklarında bir artış gözlemlenmiştir” denildi.

Yazıdan anlaşılıyor ki, Kurban Bayramı öncesi görülen şap hastalığı kurbanlık hayvanların hareketi ile ülke geneline yayıldı. Bayram sonrası hayvan hareketlerini durdurmak zorunlu hale geldi.

Türkiye, bir kez daha deyim yerindeyse şap hastalığına teslim oldu. Üreticilerin iddiasına göre şap hastalığı yılbaşından hemen sonra komşumuz İran’da görüldü. Daha sonra Doğu Anadolu Bölgesi’ndeki sınır illerinde hastalık görüldü. Bakanlık müdahale etmekte ve önlem almakta gecikti. Kurban Bayramı öncesi ülke genelindeki hayvan hareketliliği hastalığın yayılmasına neden oldu. Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü, Kurban Bayramı nedeniyle şap hastalığı mihraklarında artış olduğuna dikkat çekti. Bayram öncesi gerekli önlemler alınsa ve Doğu Anadolu’dan ülkenin diğer yerlerine kontrollü olarak hayvan sevkiyatı yapılsaydı hastalık bu kadar yayılmayacaktı. Her zamanki gibi işi ciddiye almayan anlayış ve “bir şey olmaz abi ” mantığı işleyince hastalık ülkeyi sardı.

Baştan önlem alınmayınca ve hastalık yayılınca faturası çok daha ağır oldu. Bakanlık talimatı ile 1 Temmuz 2025 itibariyle hayvan pazarları, hayvan borsaları kapatıldı. Ülke genelinde hayvan hareketleri durduruldu. O günden bu yana aşılama devam ediyor. Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı’nın açıklamasına göre hedef Ağustos ayı sonuna kadar aşılamayı yüzde 85’e çıkarmak ve hayvan pazarlarını aşamalı olarak yeniden açmak. Bunun için aşılamanın il bazında veya bölge bazında en az yüzde 85’e ulaşması gerekiyor.

Eski Tarım Bakanı Mehdi Eker’in Başkanlığını yaptığı Tarımsal Strateji ve Politika Geliştirme Merkezi(TARPOL)’nin Temmuz ayında yayınladığı Şap Hastalığı raporuna göre Türkiye’de görülen ve ülke genelinde hayvan pazarlarının kapatılmasına neden olan şap hastalığının ekonomiye vereceği kaybın yıllık yaklaşık 4,1 milyar dolar (162 milyar lira) olması bekleniyor. Bu ekonomik kaybın yanı sıra hayvancılık sektörünün gerilemesine ve buna bağlı sanayi işletmelerinin kapanmasına istihdam açıklarının oluşmasına neden olacak.

Tarımsal Strateji ve Politika Geliştirme Merkezi’nin raporuna göre, Türkiye hayvancılığı, son yılların en büyük........

© Ekonomim