Toprak Mahsulleri Ofisi’nin Nisan ayı Fenolojik Değerlendirme Raporu’na göre buğday ve arpa üretiminin yoğun olduğu İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu başita olmak üzere bir çok bölgede ilde zirai don ve kuraklığın etkisi ile buğday ve arpa üretiminde varim kaybı ve buna bağlı olarak üretim düşüşü bekleniyor.

Adana’da buğday hasadı başladı. İlk biçimlerde verim düşüklüğü dikkat çekerken, Toprak Mahsulleri Ofisi(TMO)’nin yayınladığı Nisan 2025 Fenolojik Değerlendirme Raporu’nda da verim düşüklüğüne ve buna bağlı olarak bu yıl buğday ve arpa üretiminin geçen yıla göre düşeceği tespitine yer verildi.

Ulusal Hububat Konseyi’nin hasat öncesi Mardin’de düzenlediği toplantıda buğday üretiminin 18 milyon 650 bin ton olacağı tahmin edildi. Amerika Tarım Bakanlığı ise Türkiye’nin 2025 yılı buğday üretimini 19 milyon ton olarak tahmin ediyor.

Buğday hasadının lokal olarak başladığı bugünlerde üretici fiyatın açıklanmasını bekliyor. Adana Çiftçiler Birliği 2025 ürünü buğday üretim maliyetini kilo başına 11 lira 85 kuruş olarak açıklarken buğday alım fiyatının 16 lira olmasını istedi.

Adana Yüreğir Ziraat Odası ise kuru alanda dekara 400 kilo verim çin kilo başına üretim maliyetini 15 lira 66 kuruş olarak hesapladı. Sulu alanda dekara 500 kilo için belirlenen maliyet ise kilo başına 15 lira 7 kuruş.

Son yıllarda buğday ve arpa alım fiyatı genellikle Haziran ayının ilk haftası açıklanıyor. Bu yıl da aynı dönemde açıklanması bekleniyor. 2024 yılında ekmeklik buğday alım fiyatı ton başına 9 bin 250 lira, makarnalık buğday için 10 bin lira fiyat açıklanmıştı. Bu fiyata ilave olarak ton başına 1750 lira fark ödemesi(prim) açıklanmıştı. Arpa alım fiyatı ise ton başına 7 bin 250 lira, destekleme primi ise ton başına 750 lira açıklandı.

Planlı üretime geçişle birlikte destekleme modelinde yapılan değişiklikle bu yıl fark ödemesi(prim desteği) açıklanmayacak. Tek bir fiyat açıklanacak. Fark ödemesi yapılıp yapılmayacağı ise Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Tarım ve Orman Bakanlığı’nın insiyatifinde olacak. Geçen hafta 13 Mayıs’ta yaş çay alım fiyatı açıklandı ve fark ödemesi açıklanmadı. Tarım ve Orman Bakanlığı yetkilileri diğer ürünlerde de artık fark ödemesinin açıklanmayacağını ifade ediyor.

Toprak Mahsulleri Ofisi’nin yayınladığı Nisan 2025 Fenolojik Değerlendirme Raporu’nda bölge ve il bazında buğday ve arpadaki son durum yansıtılıyor. Rapora göre buğday üretiminin yüzde 55’inin gerçekleştirildiği İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu’da bazı yerlerde yüzde 40-50’yi bulan verim kayıpları bekleniyor.

Bölge ve il bazında buğday ve arpadaki son durum özetle şöyle:

Türkiye’nin buğday ekim alanlarının yüzde 36’sını oluşturan ve buğday üretiminin yüzde 33’ünün gerçekleştiği İç Anadolu Bölgesi’nde kuraklık ve zirai don zararının etkisiyle özellikle kıraç alanlarda verim kaybı yaşanıyor.

Tahıl ambarı olarak adlandırılan Konya’da Nisan ayında hububat gelişimi için gerekli olan yağışlar gerçekleşmedi ve ayın son haftasında samyeli adı verilen ve güneyden esen şiddetli sıcak rüzgârlar, başta arpa olmak üzere tüm hububatta bitki gelişimini olumsuz etkiledi. Konya’nın Kulu, Altınekin, Karapınar, Çumra, Selçuklu, Meram, Karatay, Sarayönü, Kadınhanı, Ilgın ve Cihanbeyli (güneyi) ilçelerinde kuraklık stresi çok etkili olurken; Yunak, Çeltik, Akşehir, Tuzlukçu, Doğanhisar, Hüyük, Beyşehir, Seydişehir, Bozkır İlçelerinde kısmi olarak etkisi görüldü.

Konya’da kuraklıktan etkilenen kıraç ekim alanlarındaki arpalarda yüzde 20-30, buğdaylarda yüzde 10-20........

© Ekonomim