“Yağan yağmuru dinle, yağışı­nı dinle, bırak gece boyu yağ­sın. Her damla yağmurla bil ki seni duyabiliyorum, bulutların üstün­den seni duyabiliyorum…”

José Feliciano

Ekonomide her veri aynı sert­likte değildir. Kimisi yağmur damlası gibi geçici ve yumuşak­tır, kimisi ise yere düşüp iz bıra­kan ağır bir kayıt. İşte bu neden­le veriler, sert (hard) ve yumuşak (soft) diye ikiye ayrılır:

Sert veriler, sayım ve kayıt üze­rinden ilerler: TÜİK’in sınai üreti­mi, dış ticaret istatistikleri, Borsa İstanbul’un endeksleri. 5429 sayı­lı yasa gereği, işletmeler talep edi­len bilgiyi TÜİK’e zamanında, ek­siksiz ve doğru şekilde vermekle yükümlüdür; aksi halde idari para cezası uygulanır. Yani TÜİK’in ve­risi, hukuken bağlayıcıdır ve adli kovuşturmaya tabidir.

Yumuşak veriler ise algı ve ka­naatlere dayanır. Satın Alma Yö­neticileri Endeksi (PMI), TCM­B’nin aylık İktisadi Yönelim An­keti, reel sektör güven endeksi… Katılımcılar üretim, sipariş ya da fiyat konusunda “arttı, aynı kaldı, azaldı” diye işaretler koyar. PMI anketinin soru-cevap formunda hiçbir sayısal değer yer almaz. Bu bir sayım değil, algının ifadesidir.

Küresel standarda göre PMI’da 50 eşik değerdir: üstü genişleme, altı daralma. PMI, tüm dünyada­ki gibi Türkiye’de de çok kıymetli bir bilgidir. Ancak TCMB’nin ken­di çalışması, Türkiye için eşik de­ğerin fiiliyatta 48,6 seviyesinden geçtiğini, 2015–2019 döneminde ise 47,4’e kadar gerilediğini ortaya koymuştu. Üretim alt endeksinde bu eşik 45.9’a kadar inebiliyor. Ya­ni PMI 48’in altına inse bile sanayi üretimi hâlâ büyüyebiliyor.

Bu fark, son aylar­da daha da görünür hale geldi. Temmuz itibarıyla PMI, 45.9’a düştü; bu, 16 aydır devam eden zayıf­lamanın en sertlerinden........

© Dünya