Cumhuriyet, dört yandan saldırılarak parçalanmak istenen Türk varlığının yeniden doğuşudur. Bu doğuşu olağanüstü çabalarla gerçekleştiren Mustafa Kemal’in Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sunduğu Nutuk’un giriş bölümünü okuyarak ayrıntılarıyla öğrenebiliriz.

“Osmanlı döneminde, her şey gibi öğretimde de bir birlik sağlanmış değildi. Medreseler, yabancı okullar, Tanzimat okulları diye üç okul türü vardı. TBMM’nin 3 Mart 1924 günlü toplantısına 57 milletvekili, “öğretimin birleştirilmesi”ni öngören bir yasa tasarısı sundu. Bu tasarı şu gerekçeye dayanıyordu:

“Bir devletin kültür ve genel eğitim siyasetinde, ulusun düşünce ve duygu yönünden birliğini sağlamak için öğretimin birleştirilmesi en doğru, en bilimsel, en çağdaş ve her yerde yararı, iyiliği görülmüş bir ilkedir. Sona eren Osmanlı saltanatı, 1839 Gülhane Hattı Hümayunu’ndan sonra başlayan Tanzimat döneminde öğretimin birleştirilmesine başlamak istemişse de bunu başaramamış, tersine bu alanda bir ikilik doğmuştur. Bu ikilik, eğitim ve öğretim birliği bakımından birçok zararlı sonuç yaratmıştır. Oysa bir ulusun........

© Cumhuriyet