Yeni bir jeopolitik cephe olarak Arktika: ABD'nin rolü ve Türkiye'nin çıkarları
Arktika son dönemde iyiden iyiye küresel rekabetin arenası haline geliyor. Amerika Birleşik Devletleri (ABD) örneğin; ekonomik, diplomatik ve askeri etki araçlarını birleştirerek, stratejik açıdan çok önemli olan bu bölgedeki varlığını güçlendiriyor. Türkiye Cumhuriyeti ise, bir Arktika devleti olmasa da, bölgede gerçekleşmekte olan dönüşümler enerjiden deniz ticaret yollarına ve uluslararası iş birliğine kadar onun da çıkarlarını doğrudan etkiliyor. Washington’ın bilhassa Kanada, Danimarka ve Norveç ile ortaklıklarını aktif olarak kuvvetlendirdiği, “yumuşak gücü” teşvik ettiği ve de altyapıya, lojistiğe yatırımlar yapıp, ilgili geniş bölgede yaşayan yerel toplulukları desteklediği gözüküyor. Yüksek teknoloji endüstrilerinde yoğun talep gören nadir toprak metalleri başta olmak üzere, doğal kaynakları nedeniyle ABD, Rusya ve Avrupa arasında bir savaş alanı haline gelen Grönland özellikle dikkat çekiyor: Euronews, 2025, https://www.euronews.com/my-europe/2025/02/05/greenland-pushes-eu-for-more-investment-amid-rising-us-and-chinese-interest. Arktika’ya yönelik Amerikan yatırımı sadece 2023 - 2025 yılları arasında yüz milyonlarca doları aştı. Ancak bu ekonomik etkiyi, sürekli suretle artan bir askeri varlık takip etti ve bu da kaçınılmaz olarak, Arktika’da hak iddiasındaki diğer bazı ülkeler arasında endişelere neden olmaya başladı.
Coğrafi uzaklığına rağmen Türkiye de, Arktika'ya giderek artan oranda ilgi gösteren ülkeler arasına şimdiden girmiş durumda. Ankara, 2015'ten beri “Arktika Konseyi”nde “gözlemci ülke” sıfatıyla yer alıyor ve son yıllarda iklim değişikliği ve Kuzey’in kalkınmasıyla alakalı bilimsel araştırmalara ve uluslararası konferanslara katılımını artırıyor. Türkiye'nin, Avrupa ile Asya arasında malların ulaştırılması için gereken süreyi önemli ölçüde azaltabilecek olan “Kuzey Denizi Rotası” da dâhil olmak üzere yeni uluslararası ticaret yollarına erişimi gerçekten önem arz ediyor. Bölgesel bir lojistik merkezi olma iddiası göz önüne alındığında Türkiye, Arktika rotalarına açılmayı ve ayrımcılık yapılmadan erişimi garanti altına alan çok taraflı........
© CGTN Türk
