Hafta içinde bir 29 Ekim’i daha coşkuyla yaşadık.

Anmalara halk kitlelerinin çok yoğun katılımı bir kez daha kanıtlıyor ki, Cumhuriyet karşıtları on yıllardır “dört koldan” sürdürdükleri “yıkım işini” bir türlü başaramıyorlar.

Bu gerçek karşısında, önce, Cumhuriyet’in yaşamasını sağlayan temellerin bir kez daha özetlenmesi, sonra da olası gelişmelere karşı uyanık olunması gerektiği büyük önem taşıyor.

Cumhuriyet’i ayakta tutan, kuruluşuna giden yolda ve sonrasında, içselleştirdiği “değerlerdir”.

Ülke insanının “kul olmaktan çıkıp, insan olmasını gerçekleştiren bu değerlere kısaca bakalım.

Sömürgecilere ve yerli işbirlikçilerine karşı kazanılan ve sıkı durun, bu süreçte, “egemenliğin gökten yere indirilerek halkın kılınması; bu olanağı sağlayan “Müdafaa-i Hukuk” temelli halk örgütlenmeleri, TBMM’nin açılışı, çok zor koşullarda verilen Ulusal Kurtuluş Savaşı ve onu uluslararası düzlemde, Kapitülasyonları kaldırtarak onaylatan Lozan Barış Anlaşması, bunların tümü Cumhuriyetin kuruluş dayanaklarıdır.

Cumhuriyet, insanlığın, “insanın ürettikçe özgürleştiği ve özgürleştikçe daha çok ve daha nitelikli ürettiği” diye özetlenebilecek bilimsel gelişme doğrultusunun yaşama geçirilmesidir.

Bu temel üzerinde, Hilafetin ve Saltanatın kaldırılması; laiklik temelli bir kamu yönetimi; eğitimin birliğinin sağlanması; hukuk devleti ve hukukun üstünlüğü; kurumlaşma, kadın-erkek eşitliği, kadının seçme ve seçilme hakkı, devletin değişik özel yerli sermaye kesimlerine “eşit uzaklıkta” olması ve harf devrimi atılan ilk “devrim” niteliğinde adımlardır.

Lozan görüşmelerinin kesintiye uğradığı sırada toplanan İzmir İktisat Kongresinde Kurucu Mustafa Kemal’in “Tam bağımsızlık için şu kural var: ulusal egemenlik, ekonomik egemenlikle taçlandırılmalıdır”. Bu kutsal ve büyük hedeflere ulaşılması için tek ve güçlü temel ekonomidir” bilinciyle uygulamaya geçilir. Bu bağlamda, “yerli üretime” verilen büyük önem; “enflasyonsuz ve dış........

© Birgün