Güney Asya, özellikle de Hint alt kıtası, bugünlerde Nepal ve Endonezya’daki ayaklanmalar dolanımıyla gündeme gelse de esasında son yıllarda toplumsal isyanlar konusunda en hareketli bölgelerden birisi. Pakistan’dan Bangladeş’e, Myanmar’dan Nepal’e, Hindistan’dan Sri Lanka’ya, Endonezya’dan Maldivler’e uzanan hatta dipten gelen dalga iktidarları sarsıyor.

Peki, Güney Asya’da ve de Hint-Pasifik’te neler oluyor? Neden kitleler meydanlarda, ne istiyorlar?

Son iki haftada Endonezya ve Nepal’de, bir yıl önce Bangladeş’te, iki yıl önce de Sri Lanka’da sokağa taşan öfkenin arka planında şu benzer gerekçeler var:

• İşsizlik

• Geleceksizlik

• Yolsuzluk

• Kayırmacılık

• Baskılar

• Kötü yönetimler

‘Dünyanın çatısı’ olarak nitelendirilen 1.5 milyarlık nüfuslara sahip yeni hegemon güçler Çin ile Hindistan arasındaki Nepal’de yaşanan isyan Güney Asya veya Hint-Pasifik hattındaki isyanların kısa bir özeti oldu.

On gün önce 250 milyonluk nüfusa sahip Endonezya’da malikâneleri, konakları, meclisleri ve zenginlerin evlerini yakan öfkenin Nepal ayağında da benzer bir öfke vardı. İşsizlik, geleceksizlik girdabındaki gençler sosyal medya yasağı sonrası isyan bayrağını çekti. Başbakan istifa etti, ordu sokağa çıktı. Endonezya’da da saraylar, malikâneler, parlamentolar yakıldı, bakanlar peş peşe istifa etmek zorunda kaldı. Son iki yılda yaşanan isyanlara daha detaylı olarak bakacak olursak.

• Sri Lanka, 13 Temmuz 2022: Sri Lanka’da kitleler 13 Temmuz 2022’de Devlet Başkanı Gotabaya Rajapaksa’yı devirdi. Rajapaksa klanı ülkeyi on yıllardır demir yumrukla yönetiyordu. Başkan Rajapaksa ülkeden kaçarak Maldivler'e sığınd, sonrasında da Singapur’a gitti. Rajapaksa'nın ülkeyi terk etmesi, on yıllardır Sri Lanka'yı yöneten ailenin "hanedanlığının" sonu oldu.

• Bangladeş, 5 Ağustos 2024: Bangladeş’te üç hafta boyunca süren protestoların ardından 5 Ağustos 2024 tarihinde 15 yıllık Şeyh Hasina yönetimi alaşağı edildi. Başbakan Hasina, Hindistan'a kaçmak zorunda kaldı.

• Endonezya, 25 Ağustos 2025: 284 milyonluk Endonezya’da vekillere sağlanan imtiyazlar ve konut yardımları hayat pahalılığı ve işsizlikle boğuşan ve kemer sıkma politikalarıyla sınanan halkın öfkesini taşırdı. 28 Ağustos’ta protestoların devam ederken motosikletli kuryenin zırhlı bir polis aracı tarafından ezilerek öldürülmesi öfkeyi perçinledi. Öğrenciler, gençler, işçiler sokaklara çıktı, zenginlerin evleri, meclisler, devlet kurumları ateşe verildi. Devlet Başkanı Prabowo Subianto düzenlemeyi geri çekti. Bakanlar istifa etti.

• Nepal, 8 Eylül 2025: Otuz milyon nüfuslu Nepal’de iktidarın sosyal medyaya getirdiği kısıtlama bardağı taşıran damla oldu. Kayırmacılığa, torpile, işsizliğe isyan eden gençlerin başlattığı isyan iki günde Başbakan Oli yönetimini devirdi. 9 Eylül’de görevi bırakan Oli, ülkeden kaçtı.

• Myanmar, 1 Şubat 2021: Eski adı Burma olan Myanmar’da askeri darbe sonrası ülke iç çatışmalara sürüklendi. İç çatışmalar sürerken kendilerini "Üç Kardeşler İttifakı" olarak tanımlayan Myanmar Ulusal Demokratik İttifak Ordusu, Arakan Ordusu ve Ta'ang Ulusal Kurtuluş Ordusu Çin sınırına yakın kuzeydeki Shan eyaletinde kontrolü ele geçirdi. BBC'nin 2024 tarihli araştırmasına göre, askeri yönetim ülke topraklarının yalnızca !'ini kontrol ederken, isyancı güçler B'sini elinde tutuyor. Olağanüstü hale rağmen kitlelerin askeri yönetime karşı eylemleri zaman zaman yükseliyor.

• Maldivler, 7 Şubat 2012: Hint Okyanusu’ndaki turistik takımadalardan oluşan Maldivler’de Devlet Başkanı Muhammed........

© Birgün