DSÖ’nün 2024 yılında yayımladığı bir rapor dünyada her üç kişiden birinin nörolojik (sinir sistemi ile ilişkili ) hastalıklardan etkilendiğini belirtiyordu. Bu rapor da yayımlanan büyük bir çalışmanın sonuçlarına dayanıyordu. Nörolojik hastalıklar, otizm gibi sinir sisteminin gelişimsel kusurları nedeniyle, COVID-19’un yol açtığı bilişsel bozukluk ya da inme gibi, bir infeksiyonla ilişkili olarak aniden ya da yaşamın geç dönemlerindeki dejenerasyonla yani yaş ile ilişkili olarak gelişiyor. Aralarında, Multiple Skleroz (MS), demans, Alzheimer, Parkinson, inme de olan bu hastalıklar tüm dünyada hızla artıyor ve bu dönemde bizi en çok hastalandıran hatta öldüren hastalıkların başında geliyor. Yıllar içindeki artış yaşlanan nüfus, çevresel ve daha önce hesaba katılmayan COVID-19 gibi faktörlerle ilişkili düşünülüyor. Kayıtlı verilere göre, COVID-19’a yakalanan her yedi kişiden yaklaşık birinde beyin fonksiyonları etkileniyor. Virüs beyin dokusuna veya sinirlere doğrudan saldırmasa da, geçici kafa karışıklığından şiddetli durumlarda felç ve nöbetlere kadar uzanan sorunlara neden olabiliyor. Nörolojik hastalıklar tüm ölüm sebepleri arasında da üst sıralara tırmanıyor, dünyada 2024 yılı ölüm nedenleri arasında, inme üçüncü, Alzheimer ve demans ise yedinci sırada yer alıyor.

Yalnızca bulaşıcı hastalıklar ve bunlara bağlı ölümler değil, bulaşıcı-olmayan hastalıklar ve onlara bağlı ölümler de sınıfsal. Nörolojik hastalıklardan ölümlerin �’i düşük-orta gelir düzeyine sahip ülkelerde görülüyor. Yükün giderek artacağı, bu yükün salt bireysel değil toplumsal olacağı artık apaçık. Sağlık yükünü uygarca, akılla karşılamaya yatkın ülkeler bu verilere ve öngörüye dayalı stratejiler geliştiriyor. Bunlar arasında bu hastalıklara bakan “nörolog” sayısının özendirici yaklaşımlarla artırılması da var.

Bu hastalıklara bakan kişilerin, nörologların, hastalarına uzun süreler ayırması ve izlemlerinin uzun süreli olması gerekliliğini de not düşelim ki “ülkemizdeki durum” diye bir parantez açmaya dahi gerek kalmamış olsun. Türkiye’deki nörolog sayısına dair veriler pek parlak görünmüyor, daha vahim olan, ilgili derneğin yaptığı bir anket çalışmasında mevcut........

© Birgün