1970’lerden bu yana dünya enerji ticaretinin neredeyse tamamının ABD doları üzerinden gerçekleştirilmesi, yalnızca Amerikan para politikasını değil, aynı zamanda küresel güç dengesini belirleyen ana unsur hâline gelmişti. Ancak son beş yılda hızla gelişen dijital merkez bankası para birimleri (CBDC’ler), blockchain tabanlı alternatif ödeme sistemleri ve bölgesel enerji iş birlikleri, bu geleneksel yapıyı ciddi biçimde sorgulanabilir kılmaya başladı.

Küresel enerji ticaretinde doların hakimiyeti, gerek fiyat istikrarı gerekse yüksek likidite nedeniyle uzun süre tartışmasız kabul edildi. Bununla birlikte, özellikle Çin ve Rusya öncülüğünde gelişen “dijitalleştirilmiş enerji anlaşmaları”, çok kutuplu bir para düzeninin kapısını araladı. Çin’in Dijital Yuan’ı (e-CNY), 2023 yılı itibarıyla Suudi Arabistan başta olmak üzere Körfez ülkeleriyle gerçekleştirilen petrol ve doğal gaz sözleşmelerinde pilot ödeme aracı olarak test edilmeye başlandı. Aynı dönemde Rusya Merkez Bankası, enerji ihracatının dijital Ruble ile fiyatlandırılması için uluslararası yükümlülükler oluşturdu. Bu gelişmeler, yalnızca para birimi değişimini değil, aynı zamanda yeni bir finansal mimarinin başlangıcını temsil ediyor.

Petrodolar sistemini kırmaya yönelik bu girişimlerin temel motivasyonu ekonomik bağımsızlık ile sınırlı değil. ABD’nin son on yılda uyguladığı geniş ölçekli yaptırım politikaları, birçok enerji ihracatçısının dolar bazlı ödemeleri stratejik risk olarak değerlendirmesine neden oldu. Özellikle İran ve Venezuela örneklerinde görüldüğü üzere, enerji gelirlerinin yaptırımlar nedeniyle bloke edilmesi, petrol ve gaz üreticilerini alternatif ödeme sistemlerine yönlendirdi. Bu bağlamda, CBDC’ler yalnızca teknolojik bir yenilik değil; aynı zamanda küresel egemenliğin yeniden tanımlandığı bir alana dönüşmüş durumda.

BRICS ülkeleri tarafından 2024........

© Analiz