Fransız İhtilâli’nde Jakobenler
1789 yılı Dünya tarihi için büyük bir dönüm noktası olmuştur. Özellikle 1789 ve 1794 yılları arasında yaşanan süreç insanlık tarihi açısından değerlendirilmesi gereken bir süreçtir. Fransa’da gittikçe artan mali sorunlar, orantısız ve yüksek seviyede alınan vergiler, İngiltere ile yaptığı Yedi Yıl Savaşları’ndaki yenilgi, çığ gibi büyümeye başlayan pazar ekonomisi, kapitalizmin getirdiği zorluklar ve özellikle de burjuvaların taleplerini karşılayamama durumları artmıştı. (Burjuvalar kapitalist ekonomide oluşan ve zenginliğini ticaret ve üretimden alan yeni bir sınıftı) Buna paralel olarak ihtilal öncesi yakın dönemde halkın okuma ve yazma oranlarında belirgin yükseliş görülmüştü. 17.yy. sonlarında kadınlarda yüzde 14 erkeklerde ise yüzde 27 olan okuma yazma oranı, ihtilal öncesi yakın dönemde kadınlarda yüzde 27, erkeklerde ise yüzde 47’ye çıkmıştır. Bu oranlar Osmanlı’da 1900 yılında bile yüzde 10’ların altındadır.(Aynı dönemde ABD deki oran ise olağanüstüdür; yüzde 90) Avrupa’da basılan kitap sayıları ise yüzlerce milyonu bulmuştu.
Tüm bu aydınlanma ortamında kralın yetkilerinin Tanrı’dan değil de bir toplum sözleşmesinden gelmesi gerektiği fikri de giderek yaygınlaşıyordu. Ulusçuluk, sekülerlik, liberalizm ve radikal görüşler gelişmeye başlamıştı. 1689 İngiliz Temel Haklar Beyannamesi ve 1776 Amerika Bağımsızlık Bildirgesi’nden de etkilenilmişti. Burjuva elitlerinin sürekli takıldığı kafeler, okuma alanları, dernekler ve Mason localarında sorgulamalar gittikçe artıyordu. Özellikle devrim konulu olan ve yasaklı kitaplar ülke geneline yayılmıştı. Tüm bu ortamda hem artan mali sorunlar hem de eğitim ve kültür seviyesinin yükselmesiyle birlikte kilise ve aristokrasi iyiden iyiye sorgulanmaya başlamıştı. Bu açılan derneklerin en meşhuru ise ‘’Anayasa Dostları Derneği’’ veya sonraki adıyla ‘’Jakobenler Derneği’’dir. Jakobenler görüşlerini bu dernekte tartışırlardı. Kısa zamanda devrimin en etkili siyasi derneği olmuşlardır. Devrimin mottosu (sloganı) ise ‘’Özgürlük, Eşitlik, Adalet’’ olmuştur.........
© Adil Medya
