Trkiye ve Suudi Arabistan arasndaki ilikiler son yllarda, bilhassa ekonomik, siyasi ve savunma ibirlikleri ile gl bir eksene oturtulmutur. Asya, Avrupa ve Afrika ktalarnn arasndaki dnyann bu en deerli blgesinde, iki lkenin blgesel istikrar ve slam lkelerinin dayanmas asndan oynad rol ve stratejik ibirlii her geen gn anlamn daha da arttrmaktadr.

Burhanettin Kapusuzolu/ Yazar

Ortadou, gerek dinler, gerek enerji kaynaklar ve ekonomi ve gerekse byk glerin ilgilerini eksik edemedikleri son derece stratejik ve teopolitik bir blgedir. Bu bakmdan kresel siyasette en ok konuulan ve ilikiler ann merkezini oluturan bir corafyadr. Ktalarn birleme noktasnda, uluslararas nemi haiz yol, siyaset, ekonomi geninde bir yer olarak atmalarn da odak noktasndadr. Vaka, yabann uzatt elin kartrma iini maharetle yapt gereini gzden uzak tutmamak gerekiyor. Babil'den ve Hayber'den srgn edilenlerin Siyonist olanlarnn faaliyetleri kargaay arttrdka aclar da artmakta ve haritalar dahi deimektedir. te bu karmak olaylar meydannda olup bitenlere bakarken blge lkelerinden Suudi Arabistan'a bilhassa dikkatle bakmak gerekmektedir.

Kresel dengelere etki gcne sahip Suudi Arabistan din, ekonomi, siyaset balkl muazzam tesirli konularna ramen bir o kadar da byk glerin zel ilgisini zerine ekmektedir. Ortadou satrancnda, dnyann en byk petrol rezervlerine sahip olarak jeopolitik ve jeostratejik alardan dikkate alnmas gereken nemde byk belirleyicilie sahiptir. Ekonomi, enerji ve gvenlik gibi hayati mevzilerde nemli bir aktrdr.

Mslmanln balang noktas olan lke, daimi bir manev karargh olmas cihetinden slm lkelerinin de ciddi ve tabi ilgisine mazhardr. Haliyle bu durum srekli ve canl bir diplomatik ilikiler an ve ibirliini her zaman birincil gndem yapmaktadr.

Arap Yarmadas'nn en byk lkesi olduu iin Kzldeniz ve Basra Krfezi'ndeki kylar sayesinde uluslararas deniz ticareti ve enerji gvenlii asndan avantajl konumdadr. Hrmz Boaz'na yaknl ve Kzldeniz'in Aden zerinden okyanusa alan gzergha hakimiyeti ile kritik bir yerdedir. Petrol hra Eden lkeler Tekilat (OPEC) iinde lider konumu ile kresel petrol piyasasnda fiyat belirleyici bir g olmas ile dikkat ekmektedir.

Enerji yatrmlar

Bununla birlikte lke son yllarda enerji eitliliini arttrmak iin yenilenebilir enerji yatrmlarna hz vermektedir. Ekonomisini sadece petrole baml olmaktan kurtarabilmek iin eitlilii arttrma yolunda byk vizyon projelerini hzla hayata geirmektedir. Deniz suyunun biyolojik artma yolu ile kullanlmas, nkleer santrallerle elektrik retilmesi ve lde sulu tarmla buday yetitirilmesi ve hasad gibi nemli projeler dikkat ekmektedir. Turizm, yksek teknoloji yatrmlar, savunma sanayii projeleri ve finans gibi alanlarda lke byk atlmlar yapmtr. Krfez birlii Konseyi erevesinde ekonomik ve asker ittifaklarla etrafnda hatr saylr bir gvenlik kalkan oluturmutur.

Suudi Arabistan, ABD bata olmak zere gelimi lkelerle stratejik ortaklk erevesinde ibirlii yapmaktadr. Bu noktada enerji gvenlii, terrle mcadele ve silah ticareti ilk srada yer alan bir gndemdir.

lkenin, blgede mezhep eksenli politikas yznden ran'la arasnda ciddi bir rekabet sz konusudur. Blgedeki i Arap nfus zerindeki ran nfuzu, mezhep kaynakl siyasal bir srtmeye, sonrasnda silahl atmalara ve savalara sebep olmaktadr. ran'n yarmadadaki i Araplar tahrik edip ayrtrma politikas gtmesi, haliyle kar bir tepkiyi de beraberinde getirmektedir. Ortadou'da hayatn her alanna ciddi etki eden srail'in, politikalarnn kodlayc ve destekilerinin himayesi ve basks dolaysyla karmaklaan olaylar devam etmektedir. Bu sarmalda, birbirlerine dmanm gibi gzken hem srail hem de ran'la, diplomatik ilikilerini dikkatle srdrmektedir.

ran, Yemen, Irak, Lbnan ve Suriye'de mezhebi kullanarak yrtt politikalarna devam ettii iin atmalar da hazr kta beklemektedir. Bu hengmede kan krizler, asker harcamalar artrd iin kresel sava baronlarnn ve silah tccarlarnn siyasi aktrleri kullanarak bata Suudi Arabistan olmak zere blge lkelerinden ellerini ekmemelerine yaramaktadr.

Savunma btesi

ok byk bir savunma btesine sahip olan Suudi Arabistan, ABD, ngiltere ve Fransa'dan byk miktarda silah almakta ve d tedarikle savunma gcn arttrmaktadr. Bir yandan da yerli savunma sanayiini gelitirmek iin byk yatrmlar yapmaktadr.

Mukaddes Haremeyn'in bulunduu lke olmasndan dolay, slm dnyasnda tabii bir etki gcne sahip olan lke, uluslararas Hac organizasyonu........

© Açık Görüş