Yusuf Has Hacip, Kutadgu Bilig adlı eserinde, Türk Hakanının niteliklerini bakınız nasıl belirtiyor: “İster oğlum, ister yakınım, kim olursa olsun, benim için kanun karşısında hepsi birdir. Beyliğin temeli doğruluktur. Beyler doğru olursa dünya huzura kavuşur” (Ahmet Sevgi, Yeniçağ, 19.9.2008).
Osmanlı devlet yönetiminde de aynı anlayışın sürdüğü görülür. Sultan II. Murad, devlet yönetmek hakkındaki “Nasihat-ı Sultan Murad” isimli eserinde “vatandaşları (reayayı) Tanrı'nın bir emaneti kabul eder ki, Osmanlı düzeninin felsefesi de işte burada yatmaktadır. “Halktan daha ulu olan Padişah, âdil, doğru sözlü ve kerem sahibi olmalı, her işi zamanında yapmalı, meşrû olmayan işlerden sakınmalıdır” ( Türkiye Tarihi 2, Osmanlı Devleti 1300-1600, Prof. Hüseyin G. Yurdaydın, Düşünce ve Bilim Tarihi, s. 152).
Evet! Türk'ün fetih anlayışı işte buydu; bu anlayışla, o kadar millet, yüz yıllarca, barış içinde yaşatılabilmiştir.
Endülüs'ün 1492 yılında çöküşüne engel olamayan Osmanlı, İspanyol ve Portekizlilerin, Kuzey Afrika'ya yerleşmelerine uzunca bir süre engel olabilmiştir. Osmanlıların nüfûzu Fas'a, bugünkü Nijerya, Çad, Mali, Sudan, Somali, Habeşistan, Mozambik, Kenya'ya kadar uzanmış; buraların, emperyalist devletler tarafından sömürgeleştirilmeleri yıllarca engellenebilmiş ve Hıristiyanlaşmaları önlenmiştir.

ENDONEZYA'YA BİLE YARDIM ETTİK!
Osmanlı'nın, Hindistan ve Endonezya'yı, Portekiz sömürgecilerinden kurtarmak için, mahallî yönetimlerin talebi üzerine, buralara kadar donanma gönderdiği bilinmektedir. P.M.Holt, Hint Okyanusu'ndaki Portekiz varlığının, Müslümanların güvenliği ve ticaret yolları üzerinde yarattığı tehdit sebebiyle, II. Beyazıd'ın, Memlûk Sultanıyla işbirliğine gittiği üzerinde durmaktadır. Holt'un belirttiğine göre, Osmanlılar, Memlûklere, savaş malzemesi yardımı yaptıkları gibi, Selman Reis'e bağlı, 2.000 kadar da denizci gönderirler. Bu faaliyetler, Portekizlileri, Kızıldeniz'den uzak tuttuğu gibi, Osmanlıların da, Yemen'de bir mevzi kazanmaları sonucunu doğurur (Haçlılar Çağı, 11. Yüzyıldan 1517'ye kadar Yakın Doğu, s. 202).
Erhan Afyoncu, II. Bayezid döneminde, Portekizlilerin tâcizi sebebiyle, Mekke şeriflerinin de, Osmanlı'dan yardım istediklerini kaydetmektedir........

© Yeşilgiresun