Halk şairlerimizin ters bir kaderi vardır. Alçak gönüllü kişiler olduklarından şiirlerinde çoğu kez memleketlerini, açık künyelerini, yaşadıkları yılları belirtmezler. Sadece tabşırma ile yetinirler. Mahlasları dışında ad bulma olanağı çoğunlukla yoktur.

Halk şairlerinin bu davranışları çok ileriki yıllarda halk bilimcilerini büyük yanılgılara düşürmüş, aynı tabşırmayı kullanan halk şairlerinin eserlerinin bir birine karışmasına neden olmuştur. İşte; Erzurumlu Emrah ile Ercişli Emrah’ın şiirleri, Seyit Nesimi ile Kul Nesimi’nin şiirleri, Malatyalı Sadık ile Zileli Sadık’ın şiirleri, Sivaslı Sıtkı, Yeniceli (Merzifon-Harıs Köyündeki) Sıtkı ve Zileli Sıtkı’nın şiirleri, Sivaslı Kemteri, Konyalı Kemteri ve Zileli Kemteri’nin şiirleri bir birine karıştırılan en belli başlılarındandır.

Halk şairlerinin şiirlerinde çoğunlukla yaşadığı yöreleri belirleyen izlerin bulunmayışı, bazı halk şairlerinin memleketlerinin karıştırılmasına neden olmuş; örneğin, Çorumlu Deli Boran güneyli sanılmış, Tokatlı Gedaî de Beşiktaşlı sanılarak edebiyat dünyasına Beşiktaşlı Gedaî olarak tanıtılmıştır.

Sadettin Nüzhet Ergun 1933’te Beşiktaşlı Gedaî adlı bir kitap yayımlayarak Tokatlı Gedaî’nin İstanbul’a mal edilmesine neden olmuştur.

Ne zaman ki Muhtar Yahya Dağlı Gedaî’nin manevi oğlu Dr. Rıza Bey’le tanışıp Gedaî’nin defterlerini elde edip hayatı hakkında gerçek bilgileri öğrenip Tokatlı olduğunu anlayınca durum değişmiş ve Tokat’a gidip araştırmalar yapmış; 1943’te de Tokatlı Gedaî adlı bir eser yayımlamıştır.

Bazı şiirlerin her iki kitapta da yer alması ve Muhtar Yahya Dağlı’nın Tokatlı Gedaî’ye ait defterlerle Tokat yöresinde elde ettiği cönklerden ve bizzat Gedaî’nin yetiştirmesi Dr. Ali Rıza Bey’den almış olması ikinci bir Gedaî olmayıp Beşiktaşlı Gedaî olarak bilinen Gedaî’nin Tokatlı Gedaî olduğu kanısına varılmaktadır.

İki kitapta bulunan toplam 179 şiirine Zile’de elime geçen bir cönkle tespit ettiğim 5 şiir ve Sayın Aslanoğlu’nda bulunan bir cönkteki 5 şiiri de eklersek 189 şiiri bulunduğu görülür.

Ahmet Tal’at’ın Tokatlı Nuri adlı eserinde Gedaî hakkında verilen:

“Beşiktaşlı Gedaî de, Nuri gibi Emrah çıraklarındandır. Emrah vefat ederken Nuri’ye sazını ve sözünü, Gedaî’ye de kalem ve kuvve-i hafızasını miras bıraktığını söyleyerek hayata gözlerini kapatmış, Nuri’ye Anadolu’dan çıkmamasını, Gedaî’ye de Rumeli’ye gidip oradan dönmemesini vasiyet etmiştir.” biçimindeki bilgi Gedaî’nin, Tokatlı olduğuna dair delillerden biridir.

Gedaî Hicri 1242’de Tokat’ta doğmuştur. Asıl adı........

© Yeniçağ