-Yeter artık yumma gözün kör gibi-

Halk şiiri geleneğinin çağımızdaki önemli ustalarından biri olan Âşık Veysel’in Türk

halk şiiri içindeki yeri halk duygularına iyi tercüman oluşunda ve kendine özgü bir tarz oluşturuşunda gizlidir. Ustalığı ise lirizmi iyi yakalayışındadır.

Baharda çağlayan bulanık sular

Durmadan kendini taşlara çalar

deyişi halk şiirinin özünü oluşturan lirizmin Veysel’de ustaca dile gelişinin güzel ve etkili bir örneğidir.

Sazı, Veysel’in dili ve gönlüdür. Musikimizde “Veysel düzeni” diye adlandırılan bir eda oluşturmuş:

Ben gidersem sazım sen kal dünyada

Gizli sırlarımı âşikâr etme

diyerek, onunla dert ortağı olmuş, sazın yaşamındaki yerini işaret etmiştir.

Âşık edebiyatının önemli geleneklerinden biri de âşık karşılaşmalarıdır. Ne yazık ki

Veysel’i çok iyi atışma yapan bir âşık olarak göremeyiz. Hiçbir zaman Semaî, Selmanî, Çobanoğlu, Taşlıova, Reyhanî gibi atışmanın önemli âşıkları arasına girememiştir. Şüphesiz Veysel’e hiç atışma yapmamıştır da denilemez.

1936’da Âşık Çakır’la Yozgat’ın Çayıralan ilçesinde iki dörtlüğü:

Veysel

Kendini yükseltip havadan uçma

İyiyi kötüyü bilmeden seçme

Deve kılavuzu önüme geçme

Coşkun sele uğratırım yolunu

Çakır

Allah seni bağışlasın vatana

Koç yiğit derler silah tutana

Gözün görmüyor ki yüzün utana

Biraz da sazını sen düzelt Veysel

biçiminde olan bir atışma yaptığı ve 1942’de Kastamonu’da Behçet Kemal Çağlar’ın ısrarıyla İhsan Ozanoğlu ile ilk iki dörtlüğü:

Ozanoğlı

Hoş geldin Sivas’tan âşıklar başı

Keşke kör olmayıp olaydın şaşı

Ben bir mücevherim sen çakıl taşı

Altınla tartılır pulumuz bizim

Âşık Veysel

Oramla buramla ne uğraşırsın

Gözlüklerin kalın işlemez kurşun

Boyun olsa olsa üç buçuk arşın

Seni uçurmasın yelimiz bizim

biçiminde bir atışma yaptığı, Mehmet Erçelik’in İsparta’da 2004'te Âşık Deli Hâzım için yayımladığı bir kitapta, ilk iki dörtlüğü:

Âşık Veysel

Çocuk nerden geldin benim karşıma

Ağ üstü karayı seçenden misin?

Toros Dağı dayanmaz ah ü zârıma

Yoksa zor görüşün kaçandan mısın?

Deli Hâzım

İncil’den, Tevrat’tan, Zebur, Kur’an’dan

Sor sanma ben bunu açamam hocam,

Adem Atamızdan mirastır bize

Bu cebri........

© Yeniçağ