menu_open Columnists
We use cookies to provide some features and experiences in QOSHE

More information  .  Close

Arabesk ne getirdi ne götürdü?

60 1
08.01.2025

Ferdi Tayfur’un vefatıyla arabeske hızlı dönüş içindeyiz. “Batsın bu dünya!” diyoruz... “Sen mutlusun ben perişan...” diyoruz... Nice hüzünler, nice ulaşılamayan özlemler, hayatımızın bir parçası oluverdi.

Dün yazdım... Arabeskin dışındayım. Hiç dinlemek istemediğim bir müzik dalı.

Ara ara arabesk tartışmaya açılır. Şu satırları bir tartışma sırasında yazdım:

Hazin tarafı şu: Arapları çağrıştırdığı için kimilerinin arabesk üzerine gitmeleri. Hâlbuki arabesk müzik Türk ruhuyla asla bağdaşmayan, insanı tüketen bir müzik türü oluşudur. Benim nazarımda arabesk, müzik ilkelliğinin en baş örneğidir.

Mısır’da uzun süre kalmış, orada okumuş bir hocam, fakültede derste, söz neden açıldığı aklımda değil; o sıralar birden parlayan Orhan Gencebay için, Mısır’ın çok ünlü bir sanatçısının adını söyleyerek müziği onunla aynı demişti. O şarkıcının adını hatırlamıyorum... Ümmü Gülsüm’le (1998-1904) aynı dönemdeydi.

Hocamın sözlerini destekleyen araştırmalar ortaya konmuştur.

Ünlü besteci Yalçın Tura, 1988’de yayınlanan “Türk Musîkîsinin Mes’eleleri” kitabında Arabeske dair çok ağır cümleler kurar:

“Türk mûsıkîşinâsları, Mısır filmlerinin Arapça sözlü mûsıkîlerini, Türkçe sözler katarak düzenlemeye, aynı tarz ve üslûpta yeni bestelerle zenginleştirmeye başlamış ve bu yoldan büyük ün ve servet sağlamayı başarmıştır. Gerek Arap radyoları, gerek 1936’dan 1948’e dek Türkiye’ye sokulan ve sayısı kimi kaynaklara göre bini aşan Mısır filmleri, Türk halkının müzik ihtiyacını tatmin etmeye devam etmiş ve gitgide alışılan ve dozu arttırılan bir uyuşturucu halinde, milletin müzik zevkini büyük ölçüde tahrip etmiştir.” (s. 42)

Edebiyatçı Prof. Dr. Namık Açıkgöz ise “arabesk”i “devletin dayattığı müziğe karşı, halkın protest bir tavrı” olarak bakar:

“…Hint filimlerindeki müzik sesi, halkın dikkatini çekti. Habitatından kopan halk, hatıralarındaki müzik sesi ile Hint filmlerindeki müzik sesini birleştirdi. Nota düzeni ve icra, klasik gelenekten koptu. İcra sesine yeni ve baylan tınılar eklendi. Arabesk ortaya böyle çıktı. Yani tabiri........

© Yeniçağ