2025 NATO zirvesi, 24-25 Haziran tarihlerinde, 32 NATO ülkesinin devlet ve hükümet başkanlarının katılımıyla Hollanda’nın Lahey şehrinde gerçekleştirilmiştir. Zirveye NATO ülkelerinin yanında AB temsilcileri de katılmıştır.

Gerek toplantı gerek se toplantı haricindeki temaslara ilişkin tüm faaliyetlerde, NATO tarafından tespit edilen ve önceliklendirilen konuların ayrıntılı bir şekilde görüşülmesi ve bunların sonuç metnine yansıtılması beklenirken, bu yılki toplantıda ancak seçilmiş konuların görüşüldüğü ve NATO üye ülkelerinin tüm taleplerinin metne yansıtılamadığı görülmüştür.

Bunun başlıca sebebinin, NATO Genel Sekreterliği’nin, zamanı ve program akışını, Trump’ın zamanı, faaliyet programı ve önceliklerini göz önünde tutarak hazırlamasından kaynaklandığı anlaşılmıştır.

Savunma Harcamalarının artırılması

Toplantının en önemli konusu, NATO ülkelerinin savunma harcamalarını artırmasıydı. Bu konuda Trump'ın koyduğu hedef kabul edilmiş olup, NATO liderleri, savunma harcamalarının gayrisafi yurtiçi hasılanın (GSYH) yüzde 5'ine yükseltilmesi konusunda uzlaşmışlardır.

Alınan kararlar gereği üye ülkeler, doğrudan askeri harcamaları en az yüzde 3,5; altyapı gibi dolaylı savunma harcamalarını ise en fazla yüzde 1.5'e yükseltme konusunda taahhüt altına girmişlerdir.

Bu konuda alınan karar üyeler için bağlayıcı olup, hiçbir ülkeye ayrıcalık tanımayan niteliktedir. Üye ülkelerin taahhütleri doğrultusunda ilerleyip ilerlemediklerine ilişkin ilk gözden geçirmenin 2029'da yapılacağı, hedefe ulaşmalarının son tarihinin ise 2025 olduğu üzerinde mutabakat sağlanmıştır.

Üye ülke harcamalarının halen 1,28 ile 4,12 arasında değişken bir tablo gösterdiği görülmektedir. Yıllarca diğer müttefiklerden farklı bir hesaplama yöntemi kullanmasının da etkisiyle yüzde 2 hedefinin altında kalan Türkiye geçen yıl yüzde 2,09 seviyesine ulaşmıştır. Türkiye yüzde 5 hedefine doğru kademeli olarak ilerlemekte bir sorun yaşanmayacağı görüşünde olup, kollektif yükün kendisine düşen kısmını yerine getirmekte kararlı olduğu mesajını da vermiştir.

Bu harcamanın NATO üyeleri tarafından kabul ve taahhüt edilmesi, Trump’ın ortaya koyduğu ve özellikle Avrupa ülkelerini hedef alan düşüncesidir. Trump, ABD’nin özellikle Avrupa’nın savunmasını üzerine alarak NATO harcamalarının yükünü çektiğini, bunun haksızlık olduğunu, hatta dolandırıldığını ileri sürerek böyle bir konuyu öne sürmüş ve kabul edilmesinde ısrarcı olmuştur.

Trump’ın bu zirvede amacına ulaştığı görülmüş, ancak karar oylamasında bir üye ülkenin çekimser kaldığı görülmüştür. Bu ülke İspanya’dır. İspanya’nın, savunma........

© Yeniçağ