Amerika Birleşik Devletleri’nin kalbi, kapitalizmin kâbesi New York’u, sosyalist-demokratik bir “öteki New York” koalisyonun başında beklenmedik bir başarıya ulaşan Zohran Mamdani yönetecek.

Bir karşılaştırmayla ifade etmek gerekirse, bu sonuç ABD içi politik imaları bakımından 2024 yerel seçimlerinde İstanbul’un AKP’den kurtarılmasıyla ortaya çıkan güç kaymasıyla eşdeğer bir sosyo-politik değişimi işaret ediyor. Bu, ABD ölçeğinde “yerel” denilerek çerçevelenemeyecek kadar ulusal ve ima ettiği sistemsel gerilimler açısından küresel ölçekteki etkilerini de görmezden gelemeyeceğimiz bir gelişme. Başımızı, kısa süreliğine de olsa Beştepe Sarayının dehlizlerinden çıkarıp Atlantik ötesindeki açık sınıf mücadelelerinin seyrine göz atmak “başka bir siyaset” arayışı bakımından bizlere de anlamlı ipuçları sunabilir.

İstanbul’un vesayeti, New York’un özerkliği

Doğrusu, göreli önemi açısından İstanbul Belediyesi’nin muhalefete geçmesinin sonuçları Türkiye’deki rejimin kuvvetler ayrılığı dengesi açısından çok daha çarpıcıydı. İstanbul’un el değiştirmesi merkezî iktidarın vesayetinin sağlamlığına yönelik çok ciddi bir sınamaydı. Bu sınamanın yol açtığı tepkimenin şiddetinin hangi düzeyde olabileceğini Saray’ın 19 Mart 2025’ten bu yana muhalefetin yerel yönetimlerine sınır tanımayan saldırılarından biliyoruz. Muhalefetin kamusal alanının İstanbul, Ankara, İzmir’i de kucaklayarak genişlemesinin bir deprem etkisi yaratması Türkiye’de yerel yönetimlerin Anayasal vesayet altındaki idari yapılar olmasından kaynaklanıyor. Gelirlerinin önemli bir bölümünü merkezi bütçeden alan yerel yönetimlerin özerkleşme ve ikinci bir iktidar merkezi rolüne bürünme eğilimlerinin sert gerilimlere yol açması bu nedenle neredeyse kaçınılmazdı.

Anayasal olarak ABD’de yerel yönetimler ile Washington D. C. arasında bir vesayet ilişkisi yok. Hatta yerel yönetimler bağlı oldukları eyaletlerin anayasalarıyla özerklikleri güvence altına alınmış kurumlar. İdari açıdan dolaysız ve acil tehdit altında sayılmazlar. Yani Trump canı öyle istedi diye New York’a kolayca kayyım atayamıyor.

New York Belediyesi’nin “sola geçmesi” bu bağlamda bir sistem krizine değil sistem içi bir yönelim değişikliğine tekabül ediyor. Bununla birlikte, merkezi hükümet Mersin’e giderken New York’un tersine gitmesinin de sonuçları olmayacak değil. Trump idaresi, gelirlerinin önemli bölümünün ulusal bütçeden aktarılması gereken belediyelere bu kaynağın akıtılmasını kolaylaştırabilme ya da idari önlemlerle güçleştirebilme imkanlarına sahip. Nitekim New York’un yaklaşık 112 milyar dolar dolayındaki 2025 bütçesinin yüzde 10’una tekabül eden, federal kaynaklardan........

© Yeni Yaşam